Τα πρότυπα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας μας, ουσιαστικά από αρχαιοτάτων χρόνων, μέχρι σήμερα. Συνεχείς συζητήσεις (που έχουν φτάσει μέχρι και τη Βουλή) για το αν τα σημερινά πρότυπα, για παράδειγμα στη μουσική οι trappers, επηρεάζουν τη νέα γενιά αρνητικά, προάγουν τη βία, δημιουργούν λανθασμένη εντύπωση για τη ζωή, για την εργασία, για τη μουσική. Τα μέσα και η υπερπροβολή κάποιων συγκεκριμένων θετικών ή αρνητικών προτύπων, τους δημιουργούν ουσιαστικά μία υπεραπλουστευμένη εικόνα: τον «τέλειο άνθρωπο» που γίνεται αντικείμενο λατρείας ή, στον αντίποδα, πλήρους απαξίωσης.
Η αλήθεια είναι ότι όσο πιο νέοι είμαστε, τόσο μεγαλύτερη ανάγκη έχουμε να θεοποιήσουμε έναν διάσημο, ή αλλιώς έναν απλό άνθρωπο για το καλλιτεχνικό, πνευματικό ή κοινωνικό του έργο.
Όσο μεγαλώνουμε όμως και αποκτάμε νέες εμπειρίες, τα πραγματικά πρότυπα τα συναντάμε καθημερινά, τα έχουμε στον κύκλο μας, τους μιλάμε, τους συμβουλευόμαστε, τους θαυμάζουμε. Έχοντας γίνει πρόσφατα μαμά, μιλάω πολύ συχνά με άλλες μαμάδες, συναδέλφους, γυναίκες και πραγματικά μου προκαλούν πολύ μεγαλύτερο θαυμασμό από τον οποιονδήποτε που θεωρείται πρότυπο από την κοινωνία μας.
Σαν λαός, έχουμε γενικότερα την ανάγκη να αναφερόμαστε σε κάποιον -αθλητή, πολιτικό, γιατρό- σαν πρότυπο για τους υπόλοιπους. Πόσες φορές θεοποιούμε για παράδειγμα τον Αντετοκούμπο και δαιμονοποιούμε τον Τσιτσιπά. Δεν θα κρίνω αν είναι σωστό ή λάθος, θεωρώ όμως αυτήν τη σκέψη απίστευτα καταπιεστική και μυωπική. Δεν υπάρχει άνθρωπος που τα κάνει όλα σωστά. Δεν υφίσταται η τελειότητα.
Τα social media και τα sites συνηθίζουν να αναγάγουν ανθρώπους στο βάθρο της τελειότητας ή αντίθετα να τους χαντακώσουν τελείως. Δεν υπάρχει όμως το απόλυτο. Δεν υπάρχει μαύρο ή άσπρο. Υπάρχει γκρι. Και όσο δείχνουμε ενδιαφέρον να ακούσουμε την πλευρά και τη γνώμη του φίλου, του γονιού, του συντρόφου μας, τόσο επηρεαζόμαστε και σκεφτόμαστε αν θα μπορούσαμε να κάνουμε τα πράγματα καλύτερα. Γιατί τελικά, η έννοια του «προτύπου» εκεί στοχεύει: στο πώς μπορούμε να κάνουμε τα πράγματα καλύτερα. Και αυτό για τον καθένα μας είναι τελείως, μα τελείως διαφορετικό.
Κατ’ εμέ λοιπόν τα πρότυπα δεν είναι πάντα τα μεγάλα ονόματα. Είναι οι δάσκαλοι, οι συνεργάτες και οι φίλοι που μας εμπνέουν να είμαστε καλύτεροι. Αυτοί είναι τα αληθινά πρότυπα: όχι μόνο όσοι μάς εμπνέουν με τα λόγια τους, αλλά κυρίως με τις πράξεις τους.
Γιατί, τελικά, τα πρότυπα δεν είναι υπερήρωες ούτε τέλειοι. Είναι άνθρωποι σαν κι εμάς, που όμως επιλέγουν να δράσουν με τρόπο που εμπνέει.
