Παρατηρώ ότι όλο και περισσότεροι και ειδικά οι νέοι χάνουν την ελπίδα τους στην έννοια της «πατρίδας». Είναι παγκόσμιο; Ίσως. Είναι και ελληνικό – ή ήταν πάντα; Μπορεί. Τι εννοώ; Δεν έχουμε καμία εμπιστοσύνη σε τίποτα, γιατί δεν λειτουργεί τίποτα καλά. Αισθανόμαστε μία αβεβαιότητα, έναν φόβο, ένα άγνωστο αλλά και μία απάθεια σε ό,τι συμβαίνει στη χώρα.
Ακόμα και οι εθνικές εορτές δεν έχουν πια την αίγλη ή και την περηφάνεια που είχαν. Θεωρώ ότι είναι όλο λίγο απόρροια της γενικότερης εγωπάθειας που μας καταβάλλει. Έχουμε χάσει κάπως την ανθρωπιά μας και το αίσθημα του κοινωνικού συμφέροντος σε σχέση με παλαιότερα. Είμαστε κάπως απαθείς σε έναν κόσμο τελείως αχανή, με όρια περίεργα ή μη υπαρκτά.
Και μέσα σε αυτό το αχανές τοπίο, ο καθένας μας προσπαθεί να σταθεί, να βρει νόημα, να ανήκει κάπου. Όμως πώς να ανήκεις, όταν δεν πιστεύεις; Όταν έχεις μάθει να δυσπιστείς σε θεσμούς, σε ηγέτες, σε οράματα που μοιάζουν κενά; Όταν η έννοια της «πατρίδας» δεν μεταφράζεται πια σε κοινό σκοπό, αλλά σε ένα σύνολο απογοητεύσεων και ανεκπλήρωτων υποσχέσεων;
Η νέα γενιά μεγαλώνει μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει πιο γρήγορα απ’ ό,τι μπορεί να κατανοήσει. Τα σύνορα είναι πλέον ψηφιακά, η ταυτότητα ρευστή, και η πληροφόρηση ανεξέλεγκτη.
Έτσι, η πατρίδα παύει να είναι μόνο ένας τόπος· γίνεται μια αίσθηση που ψάχνουμε μέσα μας, μια ανάγκη για σταθερότητα σε έναν ωκεανό αβεβαιότητας. Ίσως γι’ αυτό τόσοι νέοι φεύγουν – όχι μόνο για μια καλύτερη ζωή, αλλά για μια αίσθηση σκοπού που εδώ μοιάζει να έχει χαθεί.
Κι όμως, δεν είναι όλα χαμένα. Η αμφισβήτηση μπορεί να γίνει δύναμη. Η απογοήτευση μπορεί να μετατραπεί σε δημιουργία. Αν καταφέρουμε να ξαναβρούμε την έννοια του «μαζί» – όχι ως σύνθημα, αλλά ως βίωμα – τότε ίσως ξαναχτίσουμε κάτι αληθινό. Όχι την πατρίδα της εξιδανίκευσης, αλλά την πατρίδα της ευθύνης, της συμμετοχής, της ενσυναίσθησης.
Γιατί η πατρίδα, τελικά, δεν είναι οι κυβερνήσεις, ούτε τα σύνορα· είναι οι άνθρωποι. Κι αν οι άνθρωποι ξαναβρούν το φως τους, ίσως φωτιστεί και το αχανές που μας περιβάλλει.
