Η καθημερινότητα στην Ελλάδα του σήμερα δοκιμάζει τα όρια των ανθρώπων. Προθεσμίες, οικονομική πίεση, μετακινήσεις, βάρδιες και τηλεργασία αυξάνουν το στρες και συχνά αυτό αποτυπώνεται στο στόμα. Ο βρουξισμός, δηλαδή το σφίξιμο ή τρίξιμο των δοντιών, είναι μια σιωπηλή συνήθεια που φθείρει το χαμόγελο και επηρεάζει τον ύπνο, την ποιότητα ζωής και την απόδοση στη δουλειά.
Ο βρουξισμός είναι η ακούσια σύσπαση των μυών της γνάθου που οδηγεί σε σφίξιμο ή τρίξιμο δοντιών. Μπορεί να εμφανίζεται τη νύχτα, κατά τη διάρκεια του ύπνου, ή την ημέρα, συχνά όταν είστε συγκεντρωμένοι ή αγχωμένοι. Δεν είναι το ίδιο με το περιστασιακό σφίξιμο. Πρόκειται για επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά που αφήνει σημάδια στο σμάλτο, στην κροταφογναθική άρθρωση και στους μυς.
Το εργασιακό στρες, οι ακανόνιστοι ρυθμοί ζωής και η υπερδιέγερση από καφεΐνη και οθόνες ευνοούν τον βρουξισμό. Η τηλεργασία πολλές φορές σημαίνει κακή εργονομία και σφιγμένο σώμα για ώρες. Οι ‘εποχικές αιχμές’ στην Ελλάδα, όπως οι περίοδοι εξεταστικής, η τουριστική σεζόν, οι φορολογικές υποχρεώσεις και η επιστροφή στη ρουτίνα το φθινόπωρο, ανεβάζουν την ένταση και οδηγούν σε περισσότερο σφίξιμο.
- Πρωινοί πονοκέφαλοι ή βάρος στους κροτάφους
- Πόνος ή κόπωση στη γνάθο, ιδιαίτερα στο ξύπνημα
- Ευαισθησία στα δόντια, ενόχληση σε κρύο ή ζεστό
- Ρωγμές και αποτριβές του σμάλτου, επίπεδες μασητικές επιφάνειες
- Θόρυβος ή «κλικ» στην κροταφογναθική άρθρωση
- Διαταραχές ύπνου, μη ξεκούραστος ύπνος, υπνηλία την ημέρα
Επιπτώσεις στο στόμα και στο σώμα
Ο βρουξισμός φθείρει το σμάλτο και μπορεί να οδηγήσει σε μικρορωγμές ή κατάγματα. Οδοντιατρικές θεραπείες όπως όψεις και σφραγίσματα χαλάνε-σπάνε πιο εύκολα. Η συνεχής καταπόνηση της άρθρωσης επιβαρύνει τον αυχένα και τους ώμους και συχνά προκαλεί κεφαλαλγίες. Αν δεν αντιμετωπιστεί, το πρόβλημα γίνεται χρόνιο, πιο δύσκολο και ακριβότερο στην αποκατάσταση.
Η διάγνωση βασίζεται σε κλινική εξέταση, καταγραφή των σημείων φθοράς και έλεγχο σύγκλεισης. Σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάζονται απεικονιστικές εξετάσεις (ακτινογραφίες), ιδιαίτερα αν υπάρχουν πόνοι στην άρθρωση. Είναι χρήσιμο να μοιραστείτε με τον οδοντίατρο πληροφορίες για τον ύπνο σας, για περιόδους έντονου στρες και για τυχόν φάρμακα ή διεγερτικά που καταναλώνετε.
Νάρθηκας βρυγμού, ένα εξατομικευμένο προστατευτικό μασελάκι που αποσυμπιέζει τη σύγκλειση και μειώνει τη φθορά. Φοριέται συνήθως στον ύπνο και προσαρμόζεται στα μέτρα σας.
Εξισορρόπηση σύγκλεισης και αποκαταστάσεις, όπου χρειάζεται, για να επανέλθει η σωστή επαφή των δοντιών.
Φυσικοθεραπεία γνάθου και μυοχαλαρωτικές ασκήσεις, για να μειωθεί η ένταση στους μασητήρες μυς και στον αυχένα.
Διαχείριση στρες, με τεχνικές αναπνοής, σύντομες παύσεις μέσα στη δουλειά, περιορισμό καφεΐνης αργά μέσα στην ημέρα, σταθερές ρουτίνες ύπνου.
Φαρμακευτικές επιλογές, μόνο όταν κρίνεται απαραίτητο και πάντα με την καθοδήγηση του ειδικού.
- Βάλτε ξυπνητήρι μικρών παύσεων ανά 60 με 90 λεπτά, τεντώστε αυχένα και χαλαρώστε τη γνάθο με το στόμα ελαφρώς ανοιχτό και τη γλώσσα στην υπερώα (ουρανίσκο).
- Μειώστε καφεΐνη και ενεργειακά ροφήματα μετά το μεσημέρι. Προτιμήστε νερό, χαμομήλι ή θερμά ροφήματα χωρίς διεγερτικά.
- Αποφύγετε τη μάσηση πάγου, καπακιών και στυλό. Αυξάνουν τη φθορά και προκαλούν μικρορωγμές.
- Δημιουργήστε ρουτίνα ύπνου, σταθερή ώρα, σκοτεινό δωμάτιο, μακριά από οθόνες πριν τον ύπνο.
- Αν ξυπνάτε με πόνο στη γνάθο, εφαρμόστε θερμά επιθέματα για δέκα λεπτά και κάντε ήπιες διατάσεις.
Πότε πρέπει να κλείσετε ραντεβού
Επικοινωνήστε άμεσα αν παρατηρείτε ρωγμές, αν έσπασε δόντι ή αν ο πόνος στη γνάθο επιμένει. Αν έχετε σημάδια αποτριβής, οργανώστε προληπτικό έλεγχο ανά έξι μήνες. Η έγκαιρη παρέμβαση προστατεύει από μεγαλύτερες αποκαταστάσεις αργότερα.
«Θα περάσει από μόνο του», συνήθως όχι. Αν δεν μειωθεί το στρες και δεν προστατευθούν τα δόντια, η φθορά συνεχίζεται.
«Ο νάρθηκας λύνει τα πάντα», ο νάρθηκας προστατεύει,ανακουφίζει και χαλαρώνει τους μυς, όμως χρειάζεται και διαχείριση των συνηθειών που τροφοδοτούν τον βρουξισμό.
«Το τρίξιμο ακούγεται πάντα», πολλοί ασθενείς σφίγγουν χωρίς να τρίζουν, τα σημάδια φαίνονται στον έλεγχο.
Πέντε λεπτά αρκούν. Θερμό επίθεμα στη γνάθο, τρεις βαθιές αναπνοές με εκπνοή μεγαλύτερη από την εισπνοή, ήπιες διατάσεις ανοίγματος στόματος χωρίς πόνο, καταγραφή σε μία πρόταση του πιο στρεσογόνου γεγονότος της ημέρας και μιας μικρής λύσης για αύριο. Κλείστε τις οθόνες και κρατήστε τον χώρο σκοτεινό και δροσερό.
Ο βρουξισμός είναι η άηχη γλώσσα του άγχους στο σώμα σας. Με έγκαιρη διάγνωση, σωστή προστασία και μικρές καθημερινές αλλαγές, προλαμβάνετε φθορές, βελτιώνετε τον ύπνο και διατηρείτε ένα δυνατό, υγιές χαμόγελο. Αν αναγνωρίζετε συμπτώματα, μη το αναβάλετε. Ένας προληπτικός έλεγχος σήμερα μπορεί να σας γλιτώσει από σύνθετες αποκαταστάσεις αύριο.
