Το αυτοκίνητο, λένε, είναι απλώς ένα μέσο μεταφοράς. Στην πραγματικότητα, όμως, για πολλούς είναι κάτι πολύ παραπάνω: ναός, καταφύγιο, εξομολόγος, ερωμένη, φιλαράκι, εργαλείο επιβολής ή ακόμα και ψυχολογική πατερίτσα. Αν θέλεις να καταλάβεις ποιος πραγματικά είναι κάποιος, μην του ζητήσεις βιογραφικό – βγάλ’ τον μια βόλτα με το αυτοκίνητο του. Θα καταλάβεις πολλά.
Τι μας αποκαλύπτει το τιμόνι
Οδηγώντας, εμφανίζονται συχνά πτυχές του εαυτού μας που δεν δείχνουμε ούτε στους κοντινούς μας ανθρώπους. Ο πράος μπορεί να γίνει έξαλλος στο φανάρι, ο τυπικός να αγνοήσει τον ΚΟΚ όταν “βιάζεται”, ο χαμηλών τόνων να βρίζει αδιάκοπα όποιον τον εμποδίζει. Ο δρόμος λειτουργεί σαν καθρέφτης της προσωπικότητας και της εσωτερικής μας έντασης.
Η οδήγηση δεν είναι ποτέ απλώς τεχνική υπόθεση. Είναι ψυχολογία, κουλτούρα και ταμπεραμέντο. Και, ναι, μερικές φορές είναι και θέατρο – με εμάς πρωταγωνιστές στον ρόλο που διαλέγουμε: μάγκας, παρκαδόρος, gentleman, δημόσιος κίνδυνος.
Άνδρας, γυναίκα και… το ιερό όχημα
Στην ελληνική πραγματικότητα, η σχέση των δύο φύλων με το αυτοκίνητο έχει παραχθεί και αναπαραχθεί από στερεότυπα, κοινωνικούς ρόλους και δεκαετίες διαφήμισης.
Ο άντρας και το αυτοκίνητο
Για τον Έλληνα, το αυτοκίνητο είναι δήλωση status. Όσο μεγαλύτερος ο κυβισμός, πιο λαμπερή η ζάντα, τόσο πιο μεγάλη η… αυτοπεποίθηση.
Το γυαλίζει, το φροντίζει, το προστατεύει από τα κακά βλέμματα και – Θεός φυλάξοι – από τα λασπωμένα παπούτσια του συνοδηγού.
Η εξάτμιση “μουγκρίζει” σαν λιοντάρι, η μουσική συχνά στο φουλ, τα φώτα LED αναβοσβήνουν σαν πίστα. Δεν είναι όχημα – είναι προέκταση του εγώ. Αν του πεις “πήγες λίγο γρήγορα”, μπορεί να το πάρει σαν προσωπική προσβολή. Και φυσικά, οδηγίες δεν ρωτάει ποτέ. Το GPS είναι για τους αβέβαιους. Εκείνος έχει εσωτερική πυξίδα – που όμως μπορεί να τον πάει στο Πέραμα όταν θέλει να πάει Πεύκη ή να φθάσει στον Πειραιά μέσω Κορίνθου.
Η γυναίκα και το αυτοκίνητο
Για τις περισσότερες γυναίκες, το αυτοκίνητο είναι πρακτικό εργαλείο. Ένα μέσο μεταφοράς, και ένας φορητός χώρος οργάνωσης ζωής.
Κουβαλάει από ψώνια και παιδιά, μέχρι τετράποδα, καφέδες, τη μαμά και τις φίλες της. Κάποιες το αντιμετωπίζουν σαν… κινητή τσάντα: έχει απ’ όλα μέσα.
Δεν θα συζητήσει κυβικά ή άλογα, αλλά το χρώμα – ναι, το χρώμα είναι κρίσιμο.
Η σχέση της με την οδήγηση δεν είναι χωρίς δυσκολίες: παρκάρισμα σε στενούς δρόμους, κορναρίσματα πανικού και ένας διαρκής φόβος για λάστιχο ή εκείνες τις μυστηριώδεις ενδείξεις στο ταμπλό. Παρ’ όλα αυτά, είναι πολύ πιο πιθανό να σταματήσει να βοηθήσει κάποιον ή να τηρήσει τις αποστάσεις ασφαλείας.
Τι λένε τα στοιχεία
Πέρα από το χιούμορ, τα δεδομένα είναι αποκαλυπτικά:
Οι άνδρες ευθύνονται για τη συντριπτική πλειοψηφία των τροχαίων με υπερβολική ταχύτητα, επικίνδυνες προσπεράσεις ή χρήση ουσιών.
Οι γυναίκες, αν και συχνά γίνονται στόχος υποτίμησης -ως άσχετες -έχουν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά εμπλοκής σε σοβαρά δυστυχήματα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι “οι γυναίκες οδηγούν καλύτερα” — αλλά πως συχνά οδηγούν με περισσότερη σύνεση, πιθανώς λόγω της αυξημένης αίσθησης ευθύνης.
Η στερεοτυπική εικόνα επομένως του “μάγκα οδηγού” και της “γυναίκας-κίνδυνου” είναι όχι μόνο λανθασμένη – είναι και επικίνδυνη.
Ο δρόμος δεν είναι αρένα. Είναι χώρος συμβίωσης. Και το αυτοκίνητο δεν είναι όπλο – είναι ευθύνη. Ο δε νέος ΚΟΚ δεν έρχεται για να κάνει απλώς πιο “τσιμπημένα” τα πρόστιμα. Έρχεται για να αλλάξει συνείδηση με ποινές ακόμη και για αντικοινωνική συμπεριφορά (όπως η ηθελημένη παρεμπόδιση ή το bullying στον δρόμο).
Η αλλαγή δεν θα έρθει όμως μόνο με νόμους. Θα έρθει όταν αλλάξουμε εμείς: όταν αντιληφθούμε πως ο σεβασμός στον δρόμο δεν είναι “χάρη”, αλλά υποχρέωση. Και πως η ασφάλεια δεν χτίζεται μόνο με αερόσακους, αλλά με συνείδηση, σεβασμό και ενσυναίσθηση.
Το αυτοκίνητο, τελικά, είναι ένα μεγεθυντικό κάτοπτρο της ψυχής. Όταν οδηγούμε, βγαίνει στην επιφάνεια ο πραγματικός μας εαυτός – εκείνος που δεν έχει την επίβλεψη του εργοδότη ή της κοινωνικής προσποίησης.
Και τελικά, δεν έχει σημασία τι οδηγείς, αλλά πώς οδηγείς. Και ποιος είσαι όταν είσαι πίσω απ’ το τιμόνι.
