Αναδημοσίευση από το αθηΝΕΑ στις 12/02/2021.
Η φύση και τα θαυμαστά της έργα ακολουθούν ένα προκαθορισμένο κύκλο ζωής.
Τα θαυμαστά ανθρώπινα έργα όμως, όχι απαραίτητα. Εφόσον βέβαια ο δημιουργός τους (δηλ. ο άνθρωπος) φροντίζει να τους χαρίσει και δεύτερο και τρίτο και άπειρους κύκλους ζωής.
Ουτοπία; Όχι πια σήμερα. Οι τάσεις του recycle and re-use, του re–model και του πολύ πρόσφατου upcycle εγγυώνται επίσης, εκτός από προστασία του περιβάλλοντος και οικολογική ευαισθησία, ατέλειωτους κύκλους ζωής του στυλ των προϊόντων που χαρακτηρίζει.
‘Ολα ξεκίνησαν κάποτε από την τάση του ρετρό: που απεικόνισε την έμφυτη στον άνθρωπο νοσταλγία για παλιότερες εποχές, μόδες, μάρκες, αντικείμενα, μουσικές, τεχνοτροπίες. Κι έτσι, βλέπουμε ρετρό- ή αλλιώς επιστροφή- κάποιων στυλιστικώνεμβλημάτων όπως παντελόνια καμπάνα και μυτερούς γιακάδες της δεκαετίας του ’70, γκλίτερ και βάτες του 80, θρυλικούς σκαραβαίους και deux chevaux, και τέλος πάντων ό,τι σταδιακά αναβαπτίστηκε, ως ονομασία, σε «vintage». Μέχρι να σβήσουν κι αυτά και να δώσουν τη θέση τους σε άλλα ρετρό.. της μόδας!
Ο χρόνος όμως προχωράει, οι ανάγκες αλλάζουν, η τεχνολογία μεγαλουργεί (καμμιά φορά επικίνδυνα-αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία) και το απανταχού design καλείται να ανταποκριθεί. Το οποίο και πράττει, προτείνοντας λύσεις που αυτή τη φορά προσπερνούν νοσταλγία και στείρες επαναλήψεις και απαντούν σε θέματα βιωσιμότητας και ρύπανσης περιβάλλοντος, αλλά και ηθικής κατανάλωσης.
Τρανό παράδειγμα, το remodeling.
Αντί να γκρεμίσουμε/καταστρέψουμε/αντικαταστήσουμε με καινούργιο εξαρχής, ανασχεδιάζουμε/αναπλάθουμε/ανακατασκευάζουμε και παραδίδουμε το ίδιο έργο, όχι πάντα για την ίδια χρήση, εκσυγχρονισμένο και προσαρμοσμένο στις σύγχρονες ανάγκες μας. Brand new, κοινώς! Το remodeling βρίσκει ευρύτατες εφαρμογές παντού, συνηθέστερα όμως στον κατασκευαστικό κλάδο και στη διακόσμηση. Χωρίς να είμαι(ίσως και επειδή καθόλου) ειδικός, βρίσκω πολύ σπουδαία τη μαεστρία να μπορείς να κρατήσεις το χαρακτήρα, το ύφος και τον πυρήνα ενός παλιού, διατηρητέου κάποιες φορές, κτιρίου, να συντηρήσεις επισκευάζοντας ό,τι αντέχει ακόμα στο χρόνο, και να το ανακατασκευάσεις δραστικά αποδίδοντάς το στο κοινό του, υπερσύγχρονο, λειτουργικό και ταυτόχρονα αισθητικά υπέροχο.
Ποιος είπε ότι η ανάπλαση δεν είναι αληθινή δημιουργία; Ως από τα δυσκολότερα τέτοια εγχειρήματα, μου έρχονται στο νου δύο πολύ πρόσφατα: το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (πρώην εργοστάσιο ΦΙΞ) και η νέα Εθνική μας Πινακοθήκη. Ναι, ξέρω, και τα δύο έχουν γίνει αντικείμενα πολλής κριτικής και αντιμαχιών – σε πολλά επίπεδα. Αλλά αντικειμενικά δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι πάντως έδωσαν νέο κύκλοζωής στην αρχική κατασκευή τους, στη χρήση τους και σε νέα χρήση (το ΕΜΣΤ). Και, βέβαια, στο στυλ τους.
Νομίζω ότι στα ρούχα και στη μόδα είναι πολύ ευπρόσδεκτες, σήμερα ειδικά, οι «δημιουργικές» μεταποιήσεις, όπως ένα ανδρικό παλτό αν στολιστεί ανάλογα γίνεται γυναικείο, ένα παντελόνι φούστα, μία φούστα στράπλες φόρεμα, ένα πουλόβερ ζακέτα με κουμπιά, κλπ, κλπ, όρεξη, τεχνική και φαντασία να έχεις.
Όμως η πιο πρόσφατη μεγάλη τάση είναι το upcycling.
Κάτι περισσότερο από την ανάπλαση, κάτι παραπέρα από την ανακύκλωση, το fashion upcycling δεν χρησιμοποιεί ένα ανακυκλώσιμο ρούχο για να κάνει ένα καινούργιο, αλλά «διαλύει» τα υλικά του ή μεταχειρίζεται κατεστραμμένα υλικά άλλων ειδών και τα ανασυνθέτει για να κατασκευαστεί ένα τελείως άλλο, καινούργιο και αναβαθμισμένο σχεδιαστικά αλλά και οικολογικά κομμάτι. Αποτέλεσμα: λιγότερες πρώτες ύλες, λιγότερη κατανάλωση ενέργειας, λιγότερη ρύπανση, λιγότερη υπερθέρμανση του πλανήτη. Και βέβαια, τα brands που υιοθετούν αυτή τη μέθοδο έρχονται σε μετωπική σύγκρουση με τη σπάταλη βιομηχανία του fast fashion.
Σταχυολογώ εδώ, στα γρήγορα κάποια τέτοια ethical brands:
Patagonia, με τα άνορακ από ανακυκλωμένα πλαστικά μπουκάλια. Beyond Retro, που μαζεύει τόνους από κομμάτια για πέταμα, τα ανακυκλώνει και τα αναβαθμίζει σε πολύ προχωρημένα, σχεδόν φουτουριστικά μοντέλα. Η RubyMoon swimwear, φτιάχνει μαγιό από χρησιμοποιημένα δίχτυα ψαρέματος και πλαστικά περισυλλεγμένα από τους ωκεανούς! Η Zero Waste Daniel φτιάχνει ρούχα από 100% κουρέλια για πέταμα. Και η λίστα μεγαλώνει μέρα τη μέρα (καθώς και οι πωλήσεις τους).
Το σίγουρο είναι ότι recycling, remodeling και το ανερχόμενο upcycling, εκτός από το θετικό τους αποτύπωμα στο Ευαγγέλιο της σωτηρίας του πλανήτη, εξασφαλίζουν αθανασία στους κύκλους ζωής του στυλ και των εκφράσεων του.
