Αγαπημένε μου Σπύρο,
Ξέρω πόσο ευαίσθητος είσαι από μικρό παιδί σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα κάθε τύπου. Και ξέρω τον σεβασμό που τρέφεις για το γυναικείο φύλο, γιατί τον εκφράζεις σε κάθε έκφανση της ζωής σου. Και σε εκτιμώ βαθιά για αυτό.
Μπορεί και να κάνω λάθος, όμως φαντάζομαι ότι κάθε χρόνο, στις 8 Μαρτίου, σκέφτεσαι: «Ωχ, πάλι γιορτάζουν οι γυναίκες, τι να κάνω τώρα;». Και κάπου εκεί «πετάς» -όπως πολλοί άνδρες -ένα αμήχανο «Χρόνια πολλά!» ή αγοράζεις λουλούδια για κάποια σημαντική γυναίκα στη ζωή σου.
Θέλω να σου πω ένα μικρό μυστικό Σπύρο μου, μήπως και σου έχει διαφύγει:
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας δεν είναι γιορτή.
Καθιερώθηκε για να τιμήσει τους αγώνες των γυναικών για ισότητα και καλύτερες συνθήκες ζωής και εργασίας.
Συγκεκριμένα, στις 8 Μαρτίου 1908, μετά από πολύχρονες διεκδικήσεις, 15.000 γυναίκες – κυρίως εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας – διαδήλωσαν με πάθος στη Νέα Υόρκη διεκδικώντας καλύτερους μισθούς, λιγότερες ώρες εργασίας και δικαίωμα ψήφου. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1910, η Γερμανίδα ακτιβίστρια Κλάρα Τσέτκιν πρότεινε να θεσπιστεί αυτή η ημερομηνία ως η Ημέρα της Γυναίκας, δηλαδή ως ημέρα για να τιμηθεί ο αγώνας για τα δικαιώματα τους.
Από τότε λοιπόν, η 8η Μαρτίου δεν είναι μια γυναικεία γιορτή, αλλά μια υπενθύμιση για όλους μας των κατακτήσεων των γυναικών και της συνεχιζόμενης μάχης τους για δικαιοσύνη και σεβασμό. Γιατί ακόμη και στις μέρες μας δεν είναι αυτονόητο.
Και φυσικά αυτό σε αφορά.
Και μη βιαστείς να πεις: «Μαμά, τι σχέση έχω εγώ με αυτό;» – γιατί έχεις, και μεγάλη μάλιστα!
Σε αφορά, γιατί αν δεν υπήρχαν όλες αυτές οι γυναίκες που πάλεψαν, πιθανότατα τώρα δε θα μπορούσα εγώ να έχω γνώμη (κι εσύ ξέρεις πόσο μου αρέσει να έχω γνώμη!).
Σε αφορά, γιατί εκτός από μια μαμά που σε λατρεύει έχεις αδελφή, φίλες, ξαδέρφες, συμφοιτήτριες και ίσως μια μελλοντική σύντροφο ή κόρη που είμαι σίγουρη ότι θα θέλεις να έχουν τις ευκαιρίες για να κάνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα.
Σε αφορά, γιατί κάθε μέρα επωφελείσαι από τις γυναίκες της ζωής σου γύρω σου (να σε εμψυχώνουν, να σου φτιάχνουν τα αγαπημένα σου φαγητά και να ταΐζουν τη γάτα σου όταν λείπεις). Και είμαι σίγουρη ότι θα έκανες τα πάντα για να έχουν τον ρόλο που τους αξίζει στη κοινωνία μας.
Και ξέρεις κάτι; Θα ήθελα να βοηθήσεις κι εσύ αυτή η μέρα να μη γιορτάζεται σαν ένα τυπικό ετήσιο event, αλλά να είναι τρόπος ζωής. Να θυμάσαι λοιπόν κι εσύ ο ίδιος να γιορτάζεις τη Γυναίκα κάθε μέρα. Όχι με δώρα και λουλούδια (εντάξει, αυτά δεν τα απορρίπτουμε), αλλά με μικρές ή μεγάλες πράξεις που να δείχνουν σεβασμό και εκτίμηση.
Ξέρω ότι μεγαλώνεις σε έναν κόσμο όπου τα πράγματα έχουν αλλάξει, αλλά η ανισότητα είναι ακόμη οδυνηρά μεγάλη.
Ο δείκτης ισότητας των φύλων παγκοσμίως καταδεικνύει ότι, παρά τις βελτιώσεις, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών σε διάφορους τομείς της καθημερινής ζωής, όπως οι αμοιβές, η υγεία και η εκπαίδευση. Στην Ελλάδα μας δε τα πράγματα είναι λίγο χειρότερα. Γιατί σύμφωνα με τα στοιχεία του 2024, η χώρα συγκέντρωσε 59,3 βαθμούς στους 100 στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων, καταλαμβάνοντας την 25η θέση μεταξύ των 27 κρατών-μελών της ΕΕ.
Και θα έχεις διαπιστώσει ότι ακόμα υπάρχουν στιγμές που κάποιοι θα πουν ότι τα αγόρια «είναι πιο δυνατά» ή ότι κάποια πράγματα «δεν είναι για κορίτσια». Εσύ όμως να θυμάσαι πάντα αυτό: Η «δύναμη» δεν έχει φύλο. Η ευφυία, το ταλέντο, η εργατικότητα, η ηγεσία δεν έχουν φύλο.
Οπότε, πώς μπορείς να γιορτάζεις τη Μέρα της Γυναίκας κάθε μέρα;
Να υποστηρίζεις ουσιαστικά τα όνειρα και τις φιλοδοξίες των γυναικών της ζωής σου.
Δεν σου λέω να σταματήσεις να κρατάς την πόρτα ανοιχτή για να περάσει μια γυναίκα. Ωστόσο, είναι πολύ πιο χρήσιμο να κρατήσεις ανοιχτές τις ευκαιρίες που δικαιούται.
Να ακούς και να σέβεσαι τις απόψεις των γυναικών γύρω σου, όπως θες να ακούνε και τις δικές σου, και να τις ενθαρρύνεις όσο περνάει από το χέρι σου να κάνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα.
Να αμφισβητείς τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που βάζουν τις γυναίκες σε δευτερεύουσα θέση.
Να υποστηρίζεις ενεργά άτομα και οργανώσεις που προωθούν τα δικαιώματα των γυναικών παλεύοντας ενάντια τις προκαταλήψεις. Να γίνεις σύμμαχος στον αγώνα για ισότητα και δικαιοσύνη. Όπως τότε που μου έκανες παρέα, άκουγες τα επιχειρήματά μου και μου έφτιαχνες τσάι τα βράδια, όταν ετοίμαζα πύρινους λόγους για τα θέματα αυτά ανάμεσα στις παρουσιάσεις για το γραφείο και το φαγητό μας για την επόμενη μέρα.
Να μη γελάς με «αθώα» αστεία που υποτιμούν τις γυναίκες και να στέκεσαι δίπλα τους όταν βλέπεις αδικία ή βία.
Αν δεις π.χ. μια γυναίκα να υφίσταται παρενόχληση στον δρόμο, στη σχολή σου, στη γειτονιά, μη γυρίσεις το κεφάλι αλλού. Αν κάποιος φίλος κάνει ένα «αστείο» τύπου «άσε μωρέ, αυτές δεν ξέρουν», ή «πήρε την τάδε θέση με την αξία του κορμιού της», μην γελάσεις. Βάλε τον στη θέση του. Και ρώτησέ τον αν θα έλεγε το ίδιο για τη μάνα του, τη γυναίκα του ή την κόρη του.
Να θυμάσαι ότι δεν υπάρχει «αντρική» και «γυναικεία» δουλειά – όλοι μπορούμε να κάνουμε τα πάντα. Να μην ξεχνιέσαι λοιπόν και αφήνεις το κρεβάτι σου άστρωτο, τα ρούχα σου στο πάτωμα και το πιάτο σου στον νεροχύτη, λες και θα πλυθεί μόνο του.
Οπότε, αγαπημένε μου, ας κάνουμε μια συμφωνία: θα γιορτάζεις τη Μέρα της Γυναίκας μαζί με τις γυναίκες της ζωής σου κάθε μέρα. Κι εγώ, σε αντάλλαγμα, υπόσχομαι να συνεχίσω να σε φροντίζω, ακόμα κι όταν ξεχνάς το καπάκι της τουαλέτας ανοιχτό…
Σπύρο μου, δε μου αρέσει να είμαι διδακτική. Είσαι εξάλλου ενήλικας πλέον και ξέρεις πού βαδίζεις και πώς . Θέλω όμως να γίνεις ένας άνθρωπος που να κάνει τον κόσμο καλύτερο. Και ξέρω ότι θα τα καταφέρεις, γιατί ήδη βλέπω πόσο ευγενικός και δίκαιος είσαι.
Και ποιος ξέρει; Ίσως μια μέρα να γιορτάζεις τη Μέρα της Γυναίκας κοιτάζοντας την κόρη σου στα μάτια και λέγοντάς της: «Μη φοβάσαι τίποτα, μπορείς να γίνεις ό,τι θέλεις. Έχουν δουλέψει πολλοί και πολλές πριν από σένα για αυτό. Αλλά να ξέρεις ότι, ό,τι κι αν συμβεί, εγώ θα είμαι πάντα εδώ για σένα.»
Με αγάπη (και περηφάνια)
Η μαμά σου
