«Κάτσε στα αυγά σου παιδάκι μου». Αυτή ήταν μια φράση που συνήθιζε να λέει η γιαγιά μου η Σμυρνιά όταν εκφράζαμε την επιθυμία για κάτι έξω από τα συνηθισμένα. Και είχε πάντα την αγωνία να την πάρουμε τηλέφωνο όταν φτάναμε στον προορισμό μας. Ακόμη κι αν ήταν με τα πόδια στη θεία Βιργινία δυο στενά πιο κάτω από το σπίτι. Φαίνεται ότι η εμπειρία της Σμύρνης, η φρίκη και ο πόνος του ξεριζωμού τής δημιούργησαν αυτή την έντονη ανασφάλεια που την κυνήγησε ως το τέλος της ζωής της.
Φανταστείτε τη φρίκη της όταν της ανακοίνωσα ότι θα πάω Πολυτεχνείο (δεν είναι δουλειές για κορίτσια αυτές) και 6 χρόνια μετά ότι δεν θα αποδεχόμουν τη θέση στην Τεχνική υπηρεσία της Εθνικής Τράπεζας (μπαίνανε στην τράπεζα τότε χωρίς εξετάσεις οι αριστούχοι) για να κυνηγήσω το όνειρο μου στην ελεύθερη αγορά. Και όταν της είπα ότι ξεκίνησα δουλειά στο Μάρκετινγκ σε μια αμερικάνικη πολυεθνική κόντεψε να πεθάνει. Όχι ότι ήξερε τι ήταν το Μάρκετινγκ, αλλά γιατί φοβήθηκε ότι θα με φάει η ξενιτιά σαν τον γιο της στην Αυστραλία.
Όμως λίγο ως πολύ όλοι την κυνηγάμε την Ασφάλεια. Ίσως το συλλογικό ασυνείδητο της ανθρωπότητας έχει ακόμη πολύ φόβο στα κύτταρα του. Και επιλέγουμε να ζούμε σε ένα κάστρο, με τάφρο ολόγυρα, τοίχους ψηλούς και πολεμίστρες όπου ο κίνδυνος δεν έχει πρόσβαση και η ρουτίνα είναι η πιο πιστή μας υπηρέτρια.
Μα, η αλήθεια είναι πως η απόλυτη ασφάλεια δεν είναι παρά ένα τεράστιο κλουβί -καμμιά φορά χρυσό -που μέσα του ζούμε σαν φυλακισμένοι.
Ο μέσος άνθρωπος επιλέγει το «σίγουρο» – τη δουλειά στο δημόσιο (αν και πλέον και αυτό ρίσκο έχει), το σκοτεινό διαμέρισμα των 60 τ.μ. στην πόλη, τη σχέση που «δεν έχει εντάσεις». Και τι κερδίζει; Μια ζωή σαν οδηγίες χρήσης ηλεκτρικής σκούπας. Πλήρης, λειτουργική, μα βαρετή μέχρι δακρύων.
Η ζωή, αγαπητοί μου, δεν είναι ασφαλιστική σύμβαση. Είναι ένα πάρτι με απρόοπτα. Και για να χορέψεις τον χορό της, χρειάζεσαι…ρίσκο!
Η Ιστορία είναι γεμάτη από τύπους που αγνόησαν τη λογική. Αν είχαν ακούσει τους “νοικοκύρηδες” της εποχής τους, τώρα θα ζούσαμε ακόμα στις σπηλιές και θα τρώγαμε ωμό κρέας, για να μην “ρισκάρουμε” τη φωτιά. Ο Αλέξανδρος ο Μέγας ο δικός μας πρώτο και καλλίτερο παράδειγμα. Ένας πιτσιρικάς (για τα δεδομένα της εποχής του) αποφασίζει να αφήσει την ασφάλεια του παλατιού του και να «περπατήσει» μέχρι την Ινδία, αφήνοντας το στίγμα του για πάντα. Θα μπορούσε να γίνει ένας αξιοπρεπής τοπικός βασιλιάς, να πίνει κρασί, να κόβει βόλτες με το Βουκεφάλα στα δάση της Μακεδονίας, να παντρευτεί γειτονική πριγκίπισσα και να συνομιλεί με τον Αριστοτέλη. Όμως, προτίμησε το ρίσκο του άγνωστου, της μάχης, της δίψας για το νέο. Αν είχε επιλέξει την ασφάλεια, το όνομά του θα ήταν απλά “Αλέξανδρος”, όχι “ο Μέγας”.
Η Κανονική Ζωή: Η Τυραννία του “Πρέπει”
Η ασφάλεια στην καθημερινότητα δεν είναι η απουσία κινδύνου. Είναι η απουσία πάθους. Το ρίσκο ονομάζεται τρέλα και ο φόβος της αποτυχίας μάς παγιδεύει σε μια ζωή που δεν μας αξίζει.
Το ρίσκο της δουλειάς
Έχουμε έναν φίλο. Ας τον πούμε Γιώργο. Ο Γιώργος έχει μια δουλειά “πρότυπο”. Σταθερό ωράριο, καλή ασφάλιση, τίτλος “Ανώτερος Αναλυτής Κενού Χώρου”. Όμως, όταν μιλάει για τη δουλειά του, μοιάζει να έχει καταπιεί ένα λεμόνι. Ο Γιώργος ονειρεύεται να ανοίξει ένα μικρό καφέ-βιβλιοπωλείο.
- Η Φωνή της Ασφάλειας (ο Εσωτερικός Λογιστής): “Μα Γιώργο μου, τι λες; Να ρισκάρεις τον 13ο, 14ο μισθό; Να χάσεις την ιατροφαρμακευτική σου περίθαλψη; Καλύτερα να πίνεις το φραπέ σου κάθε πρωί στο γραφείο σου στο Μαρούσι και να ονειρεύεσαι, όπως όλοι οι νορμάλ άνθρωποι”.
- Το Αποτέλεσμα : Ο Γιώργος μένει στη δουλειά του. Πίνει το φραπέ του. Όμως, το καφέ του, που δεν άνοιξε ποτέ, είναι πλέον το πιο επιτυχημένο φανταστικό καφέ στην ιστορία της ανεκπλήρωτης επιθυμίας. Και κάθε πρωί που ξυπνάει, νιώθει τον “κενό χώρο” του τίτλου του να τον πνίγει. Αυτό δεν είναι ασφάλεια. Είναι αργή, γραφειοκρατική αυτοκτονία.
Το ρίσκο των σχέσεων
Στη ζωή, υπάρχει φυσικά και το ρίσκο της συναισθηματικής αβεβαιότητας. Πολλοί μένουν σε σχέσεις που είναι… απλώς “εντάξει”. Δεν υπάρχει ενθουσιασμός, αλλά ούτε και δράματα. Σαν τη φανταστική φίλη μας την Ελένη, που είναι παντρεμένη 12 χρόνια με τον Αρίστο (τον πιο βαρετό τύπο στον κόσμο).
- Η Φωνή της Ασφάλειας (η Γειτόνισσα): “Καλύτερα αυτόν που έχεις, παρά τον… άγνωστο! Πού να ξαναβγείς; Πού να ξαναφλερτάρεις; Ξέρεις τουλάχιστον πού τον έχεις. Και το καλοκαίρι έχετε να πάτε και στο εξοχικό της πεθεράς!”
- Το Αποτέλεσμα: Δύο άνθρωποι που ζουν μαζί, βλέποντας Νέτφλιξ και συζητώντας για τους λογαριασμούς. Έχουν αντικαταστήσει το πάθος με την κοινή χρήση του Wi-Fi κωδικού. Και έχουν σχεδόν αποβλακωθεί.
Συμπέρασμα: Η ζωή δεν έχει ανταλλακτικά
Η αλήθεια είναι μία: Η ζωή θέλει ρίσκο. Όχι το ρίσκο του να πηδήξεις από το μπαλκόνι (εκτός αν είσαι υπερήρωας), αλλά το ρίσκο του να ζήσεις την αλήθεια σου.
Το ρίσκο να πεις “φτάνει” στη βαρετή δουλειά.
Το ρίσκο να πεις “σ’ αγαπώ” σε κάποιον/α που ίσως σε απορρίψει.
Το ρίσκο να ξεκινήσεις το χόμπι που σε “καίει”, αντί να βλέπεις τηλεόραση.
Το ρίσκο να μεταναστεύσεις όταν η χώρα σου δε μπορεί να σου προσφέρει αυτά που αξίζεις.
Το ρίσκο να πεις όχι πια σε φιλικές σχέσεις που έχουν καταλήξει τοξικές.
Το ρίσκο να ακολουθήσεις ή να αποκαλύψεις τη σεξουαλική σου ταυτότητα.
Στο τέλος, όταν θα είμαστε ηλικιωμένοι, δεν θα μετανιώσουμε για τα λάθη που κάναμε (αυτά θα είναι οι καλύτερες ιστορίες μας), αλλά για τις ευκαιρίες που αφήσαμε να περάσουν, κρυμμένοι πίσω από τον τοίχο της δήθεν ασφάλειας.
Ρίσκαρε. Σπάσε και κανένα αυγό. Και αν το ρισκάρεις και αποτύχεις, τουλάχιστον θα έχεις μια γλαφυρή ιστορία να πεις. Αντί να έχεις απλώς, μια σίγουρη, βαρετή, ασφαλιστική σύμβαση. Και αυτό, δεν μας αξίζει!
