Με το ποντίκι στο χέρι και το μυαλό στο αν η επικοινωνία είναι τα πάντα -ή και κάτι παραπάνω από αυτά- το πρώτο πράγμα που μου ήρθε στο μυαλό ήταν η εμβληματική φράση «Εν αρχή ην ο Λόγος».
Κι επειδή το συρτάρι της σχολικής μνήμης έχει μείνει λίγο αξεσκόνιστο, κάλεσα αμέσως την Τεχνητή Νοημοσύνη να μου θυμίσει την ερμηνεία. Είναι η πρώτη φράση του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου, απάντησε χωρίς δισταγμό, και αναφέρεται στη θεολογική ιδέα του Χριστού ως της δημιουργικής δύναμης της Γραφής. Επίσης, χρησιμοποιείται για να δηλώσει την ταύτιση του ανθρώπου με τον λόγο, την επικοινωνία – άρα και την κοινωνική ζωή. Η θεολογική ερμηνεία της πάντως, δηλώνει ότι ο Λόγος υπήρχε πριν από τη δημιουργία του κόσμου, ήταν μαζί με τον Θεό και ήταν και ο ίδιος ο Θεός. Ως εκ τούτου, συνδέεται με τη δημιουργία, καθώς τα πάντα δημιουργήθηκαν μέσω του Λόγου.
Μετά, ως μαύρο κι αθεράπευτο στουρνάρι στα μαθηματικά, πήρα το παλιό «κομπιουτεράκι» κι άρχισα τους λογαριασμούς. Είμαστε 8,23 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη. Έστω ότι, εξαιρουμένων των βρεφών, δυνατότητα εκφοράς λόγου έχουμε περίπου τα 7 δις (ατεκμηρίωτη, αλλά πιθανή και χρήσιμη υπόθεση εργασίας). Έστω επίσης, ότι αυτά τα 7 δις μιλάμε κατά μέσο όρο 7 ώρες την ημέρα. Με βάση το μέτρο εκφώνησης, κάθε λεπτό ομιλίας ισοδυναμεί με 120 λέξεις. Άρα, 420 λεπτά του 7ώρου σημαίνουν περίπου 50.400 λέξεις τη μέρα. Δηλαδή, 352.000 λέξεις τη βδομάδα ή 1,5 εκατομμύριο τον μήνα. Πολλαπλασιάστε τις λέξεις με τα δις του πληθυσμού και, αν δεν χαθείτε στο μέτρημα, πείτε μου. Αλλά, αν τεντώσετε τ’ αυτιά σαν ραντάρ, θα συλλάβουν νοερά τη χάβρα των χιλιάδων τρισεκατομμυρίων αυτών λέξεων – ένα στρατοσφαιρικό cloud με άπειρα εκφρασμένα συναισθήματα και πληροφορίες που ανταλλάζονται καθημερινά στον κόσμο μας. Διότι, όπως είπαμε, εν αρχή ην ο λόγος.
Τώρα, πατήστε mute και κρατήστε το πατημένο. Ξαφνικά, ούτε λέξη. Σιγή. Μόνο ο ήχος των ανέμων και των ωκεανών. Κανένας τρόπος συνομιλίας. Καμία δυνατότητα προφορικής επικοινωνίας. Δυστοπία. Προσωπικά, θέλω πίσω τον λόγο. Θέλω το δικαίωμα στη δεξιότητα να τον κρίνω, να διακρίνω την υπερβολή του, τη χυδαιότητά του, τη χρήση του ως αυτοσκοπού, την εκμετάλλευσή του, την κακοποίησή του. Να κρίνω και να μαθαίνω να τον αξιοποιώ για να δημιουργώ – ή για να αμύνομαι. Δεν με ενδιαφέρουν ο πονηρός διαφημιστής, ο πολιτικάντης, ο νάρκισσος καθηγητής, ο επαγγελματίας ψευδόμενος, ο σοβαροφανής θεωρητικολόγος. Θέλω εν αρχή και πάντα να υπάρχει ο λόγος γιατί, όταν τον ξεντύσεις από τα φτιασίδια, αυτό που μένει είναι η αλήθεια.
Και η τελευταία λέξη
Είναι αυτή που πρέπει να εκχωρήσουμε πλέον στις νεότερες γενιές. Αρκετά την είχαμε στα χέρια μας. Τώρα, είναι η ώρα να καταλάβουμε τι θέλουν εκείνες να πουν, τώρα που πήραν σειρά για να γράψουν την ιστορία τους. Να ακούσουμε τη γλώσσα τους, τα κριτήριά τους, τι θεωρούν σημαντικό, με τι θέλουν να αντικαταστήσουν την πραγματικότητα που τους κληροδοτήσαμε. Άλλωστε, όπως συμβαίνει με κάθε γενιά, έχουν (δικαίως) πολλά ράμματα για τη γούνα μας. Τους παρείχαμε γνώσεις, αλλά με σοβαροφάνεια, χωρίς αρκετή ενσυναίσθηση, χωρίς ολιστική προσέγγιση και αξιολόγηση των πραγματικών αναγκών. Πολλοί (δισεκατομμύρια) βρήκαν καταφύγιο στον λαϊκισμό, τον αντι-συστημισμό – μέχρι και τις flat earth θεωρίες. Υπάρχουν όμως και άλλοι που μπορεί να μην ανταποκρίνονται στα δικά μας ξύλινα κριτήρια, αλλά θα είναι οι ηγέτες ενός κόσμου που, μοιραία, θα βάλει μπροστά άλλες αξίες για να επιβιώσει.
Αρκετά, λοιπόν, είχαμε εμείς την τελευταία λέξη. Ας φτιάξουν τώρα οι επόμενοι τον Λόγο τους.
