Editorial

Η Αβάσταχτη Βαρύτητα του Ελεύθερου Χρόνου

«Η ζωή μας είναι η συνολική μας εμπειρία, αλλά η ελαφρότητα αυτής της εμπειρίας μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε δοσμένοι σε μια χαοτική κατάσταση, χωρίς βάρος και χωρίς στόχους», είπε ο Μίλαν Κούντερα, αναλύοντας τον τίτλο του εμβληματικού έργου του Η Αβάσταχτη Ελαφρότητα του Είναι.
Όπου, εδώ, η ελαφρότητα δεν έχει θετικό αλλά αρνητικό νόημα, όπως εννοεί κι ο συγγραφέας — εξ ου και αβάσταχτη.

Άλμα στον χρόνο από τότε που διάβασα, φοιτήτρια, το βιβλίο που πήρε δεσπόζουσα θέση στη νοητή μου βιβλιοθήκη. Αναλογίζομαι πως ο χρόνος που μας δίνεται άπλετα μετά την αφυπηρέτηση από λογιών-λογιών σεβαστές και πολυχρονεμένες Υποχρεώσεις (ναι, ναι, με Υ κεφαλαίο!) είναι ο πολυπόθητος ελεύθερος χρόνος.
Αυτός που λαχταρούσαμε, αγαπούσαμε, αλλά και αντιμετωπίζαμε με καχυποψία πολλές φορές, ως εμπόδιο — νομίζαμε — στην εξέλιξή μας, έτσι και υποκύπταμε στον πειρασμό του.
Αυτός που, όταν τον είχαμε (αν), στριμωγμένο μέσα στη ζωή τη σχολική, τη φοιτητική, την επαγγελματική, την οικογενειακή, το πιο συνηθισμένο ήταν να τον ανταλλάσσουμε ευχαρίστως, με μαζοχιστική ευχαρίστηση, με άλλη ασχολία-υποχρέωση, πετώντας τον (τέως) ελεύθερο στα σκουπίδια. Χωρίς επιστροφή.

Και να οι υπερκοπώσεις (τότε δεν λεγόταν burnt out), και να οι κρίσεις άγχους ή, στην καλύτερη περίπτωση, το σφίξιμο των δοντιών για να συνεχίζουμε κάθε μέρα — και το τρίξιμο των δοντιών τη νύχτα, μερικοί.
Και να οι εργασιομανείς — workaholic, επί το διεθνές του.

Ώσπου, ιδού ο Νυμφίος που έρχεται τώρα, εν τω μέσω της ώριμης ηλικίας μας: ο άπλετος ελεύθερος χρόνος.
Ο οποίος, για στάσου όμως, κάπως μου φαίνεται ύποπτος. Σαν να δίνεις στον αλκοολικό, που εκλιπαρεί για ένα ποτηράκι, ολόκληρη νταμιτζάνα.
Ε, τι θα κάνει ο άνθρωπος; Θα βουτήξει, με βουτιά με το κεφάλι, θα τη ρουφήξει όλη, μέχρι τον άσπρο πάτο.

Τι κάνουμε κι εμείς οι πρώην εργασιομανείς, αλλά πάντα εργασιοαλκοολικοί; Ενδίδουμε στον εθισμό μας. Πάντα με τη δικαιολογία έτοιμη:
– Καινούργια δουλειά! Δεν μου είπες, αγαπητό JAN, να προχωρήσω σε νέα επαγγελματικά βήματα μετά τη σύνταξη;
– Γεμίζω κάθε ώρα τις μέρες μου, με πρόγραμμα! Δεν μου είπες, αγαπητό JAN, να μην μένω άπρακτος/άπρακτη;
– Περιτριγυρίζομαι συνέχεια από κόσμο! Δεν μου είπες, αγαπητό JAN, να μην απομονώνομαι;
– Δεν κάθομαι στιγμή! Άρχισα μαθήματα κεραμικής, ιταλικών, καλαθοπλεκτικής, ανθοκομίας. Δεν πρεσβεύεις, αγαπητό JAN, τη δια βίου μάθηση;

Κι άλλα παρόμοια, ων ουκ έστι τέλος, σπαρμένα ανά τα 600 πια περίπου άρθρα του αγαπητού JAN.

Για στοπ όμως, κάπου!
Χωρίς αποποίηση ευθύνης και χωρίς καθόλου να παίρνω τίποτα πίσω από το αγαπημένο σας (όπως μας δείχνετε) περιεχόμενο, μήπως υποτροπιάζουμε πάλι στην παλιά κακιά συνήθεια να βαφτίζουμε ανειλημμένες υποχρεώσεις και καθήκοντα σε «παραγωγικό» (αλίμονο!) χρήσιμο, ελεύθερο χρόνο;
Μήπως μεταλλάσσουμε το dolce far niente — το γλυκύτατο «πράττειν τίποτα» — σε υποχρέωση για δραστηριότητες με νόημα, με αποτέλεσμα την αόρατη αλλά και αβάσταχτη βαρύτητα ενός χρόνου που ούτε ελεύθερος, ούτε απαλός και γλυκός είναι, τελικά;

Διαβάστε σήμερα, αγαπημένοι Jan-ers, αναλύσεις και ρηξικέλευθες απόψεις που, με το ιδιαίτερο ύφος της κάθε στήλης, συνιστούν ασκήσεις ισορροπίας δράσεων και ευεργετικής απραξίας.
Για να είναι ο χρόνος μας πραγματικά, πια, ελεύθερος και ωραίος. Όπως τον αξίζουμε.

Διαβάστε εδώ:

Μπορείς να είσαι και χωρίς να κάνεις;, από την Έφη Καρακίτσου
Κορυφαίες εταιρείες επενδύουν στην ισορροπία εργασίας κι ελεύθερου χρόνου, από τη Μάρθα Μυλωνά
Αφυπηρετήσαμεν!, από τον Δρ. Χαρίλαο Ν. Ψαραύτη
Η αβάσταχτη ελαφρότητα του τίποτα, της Αναστασίας Σιδέρη
Για ένα Νέο Αμυντικό Δόγμα, από την Εμμανουέλα Νικολαΐδου
Όταν ο ελεύθερος χρόνος ήρθε σαν δώρο, από την Ξένια Κούρτογλου
Έχει σχέση η αισθητική με τον ελεύθερο χρόνο μας;, από την Νίκη Μπουτάρη
Από την ΕΥ-ΔΑΙΜΟΝΙΑ του Επίκουρου (341 π.Χ.) στην έκθεση “EUDAIMONIA. Living in bliss today” “Βιώνοντας την Ευδαιμονία σήμερα” της Joulia Strauss (Crux Gallerie), από την Κλέα Σουγιουλτζόγλου
Εμείς ορίζουμε τι είναι το ελεύθερο, από την Χριστίνα Τσίγκρη
Πόσο «ελεύθερος» είναι ο χρόνος των γυναικών σήμερα;, από την Τέτα Διαμαντοπούλου
Η καθυστερημένη επίσκεψη στον οδοντίατρο: Μια παράβλεψη με κόστος, από τον Δρ. Γιώργο Μπουλντή