Η οστεοπόρωση αποτελεί την πιο συχνή πάθηση των οστών μας και χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα με αποτέλεσμα τη μείωση της αντοχής τους και την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης κατάγματος. Αφορά ωστόσο μόνο το γυναικείο πληθυσμό;
Η θεώρηση της ως αποκλειστικά γυναικεία υπόθεση έχει εγκαταληφθεί εδώ και πολλά χρόνια, μιας και η οστική απώλεια αφορά μεγάλο ποσοστό ανδρών με εκδήλωση σημαντικού ποσοστού οστεοπορωτικών καταγμάτων. Μάλιστα, επιδημιολογικές μελέτες υπολογίζουν ότι περίπου 20% των σπονδυλικών καταγμάτων και 30% των καταγμάτων του ισχίου συμβαίνουν στους άνδρες.
Ποιες είναι οι πιο συχνοί λόγοι εμφάνισης οστεοπόρωσης στους άνδρες; Στην πλειονότητα των περιπτώσεων συσχετίζεται με την αυξημένη ηλικία, ορμονικές διαταραχές όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, ρευματολογικά νοσήματα με συχνότερη την αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθροπάθεια και γαστρεντερικές παθήσεις όπως η νόσος του Crohn. Επιπλέον επιβαρυντικοί παράγοντες για την οστική αντοχή αποτελούν συγκεκριμένα φάρμακα όπως η μακροχρόνια χρήση κορτιζόνης, διάφορα γενετικά νοσήματα με συχνότερο τη δρεπανοκυτταρική αναιμία, καθώς και η κατάχρηση αλκοόλ και καπνίσματος.
Πώς εκδηλώνεται συνήθως η νόσος; Η ανδρική οστεοπόρωση αποτελεί ένα τεράστιο θέμα υγείας καθώς φαίνεται πως ο επιπολασμός της συνεχώς αυξάνεται. Συχνά παραμένει αδιάγνωστη και πρώτη εκδήλωσή της αποτελεί το κάταγμα. Τα πιο συχνά είναι τα κατάγματα του ισχίου τα οποία εμφανίζουν σημαντική θνησιμότητα μιας και στους 6 μήνες μετά την εκδήλωσή τους η θνησιμότητα κυμαίνεται από 18-34%. Επιπλέον, επηρεάζουν δυσμενώς την ποιότητα ζωής των ανδρών, μιας και μόνο το 21% των ανδρών που έχουν υποστεί κάταγμα ισχίου είναι πλέον ανεξάρτητοι και επιστρέφουν πλήρως στις κοινωνικές δραστηριότητές τους.
Σημαντικές είναι επίσης και οι επιπτώσεις των σπονδυλικών καταγμάτων μιας και συνοδεύονται από βασανιστικό πόνο, σημαντική δυσκαμψία και περιορισμούς στην κίνηση, ενώ το ½ των ασθενών έχουν ανάγκη από καθημερινή χρήση αναλγητικών τουλάχιστον 6 μήνες μετά από την εμφάνιση του κατάγματος. Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται στη διεθνή βιβλιογραφία η τάση να μελετηθούν οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της οστεοπόρωσης στον ανδρικό πληθυσμό αφού συνδέεται με εκδηλώσεις άγχους και κατάθλιψης περιορίζοντας τον κοινωνικό ρόλο των πασχόντων.
Η διάγνωση της ανδρικής οστεοπόρωσης απαιτεί εξειδικευμένες εξετάσεις; Η απάντηση είναι πως όχι. Συνήθως τίθεται υποψία κατά την εμφάνιση αναίτιων καταγμάτων, σε εικόνα κύφωσης και παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης όπως επίσης και σε παρουσία παθήσεων που συνδέονται με χαμηλή οστική μάζα. Εν συνεχεία ο τυπικός διαγνωστικός έλεγχος περιλαμβάνει απλές συνήθεις εξετάσεις όπως είναι η μέτρηση της οστικής μάζας στην οσφύ και το ισχίο και ο αιματολογικός έλεγχος οστικού μεταβολισμού. Τέλος, είναι εξαιρετικά χρήσιμος ο δείκτης εργαλείο FRAX, που αποτελεί ένα διεθνές εργαλείο αξιολόγησης του κινδύνου κατάγματος και καθορίζει ποιοι ασθενείς πρέπει να λάβουν θεραπεία.
Άραγε υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος για να προστατευτούν οι άντρες; Καθοριστικής σημασίας είναι η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση των παραγόντων που προκαλούν ταχεία μείωση της οστικής μάζας στο ανδρικό πληθυσμό. Συγκεκριμένα, η διακοπή του καπνίσματος και του αλκοόλ, η τακτική άσκηση, η μυική ενδυνάμωση και η βελτίωση των διατροφικών συνηθειών με αύξηση της πρόσληψης ασβεστίου και βιταμίνης D αποτελούν τα απολύτως αναγκαία βήματα στην πρόληψη της οστεοπόρωσης. Όσον αφορά τις ομάδες του ανδρικού πληθυσμού με εγκατεστημένη οστεοπόρωση καθίσταται αναγκαία η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής και συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D ώστε να ανακοπεί ο ταχύς ρυθμός οστικής απώλειας και να προληφθούν μελλοντικά κατάγματα χαμηλής βίας.
Συμπερασματικά, έχει πλέον αποδειχτεί πως η οστεοπόρωση επηρεάζει σε παγκόσμιο επίπεδο και τον ανδρικό πληθυσμό και αποτελεί μια εξαιρετικά ύπουλη νόσο.
Η πληροφόρηση του ανδρικού κοινού, η έγκαιρη αναγνώριση των παραγόντων κινδύνου και η εξατομίκευση της θεραπείας αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους για την προστασία και βελτίωση της ποιότητας ζωής των οστεοπορωτικών ανδρών.
