Η Ρέα Βιτάλη. Των 4 Τροχών. Του Protagon. Των εκδόσεων, των βιβλίων. Της τηλεόρασης, της Κεραίας. Της μεγάλης οικογένειας της αυτοκίνησης. Της ευτυχισμένης οικογένειας. Της Τήνου. Της, των.. ουκ έστιν αριθμός. Της καρδιάς μας πια, προ παντός. Και της καρδιάς της το βιβλίο, μια συζήτηση για το οποίο με χαρά και τιμή κάναμε μαζί της. Απολαύστε!
-Κυρία Βιτάλη, πρόσφατα επανεκδόθηκε το αυτοβιογραφικό βιβλίο σας «Κάποτε θα γράψω ένα βιβλίο» (σ.σ. Εκδόσεις Διόπτρα, Ιούνιος ’24) που είχε πρωτοεμφανιστεί το 2013 (σ.σ. Εκδόσεις Ποταμός, Μάιος 2013) σημειώνοντας μεγάλη κυκλοφοριακή -και όχι μόνο- επιτυχία. Τι σας ώθησε στην απόφαση αυτής της επανέκδοσης μετά από άλλα 3 βιβλία, πλούσια αρθρογραφία και έντονη τηλεοπτική παρουσία;
Εμπιστεύομαι απολύτως το ένστικτο. Δηλαδή το μυαλό, πίσω από το μυαλό, όπως συνηθίζω να το αποκαλώ. Ενστικτώδης ως περιφερόμενος κόπρος σκύλος. Το ένστικτο λοιπόν με καθοδήγησε -ακόμα μια φορά στη ζωή μου- μόλις είχα παραδώσει το τέταρτο βιβλίο μου και ο εκδότης μου Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος των εκδόσεων Διόπτρα είχε επικοινωνήσει μαζί μου για να μου πει ότι το είχε διαβάσει και ενέκρινε την έκδοση του για τον Φεβρουάριο του 2025. Πέταξα από τη χαρά μου. Πέταξα. Πέταξα! Μα κλείνοντας το τηλέφωνο, η ψυχή μου αναζήτησε τη σύνδεση του πρώτου μου βιβλίου, το «Κάποτε θα γράψω ένα βιβλίο» με το τελευταίο μου που θα εκδοθεί. Και εκεί διέκρινα στη ζωή μου δυο περιόδους. Το Ρεάκι με πατέρα, η Ρέα χωρίς. Και αντιστοίχως στην ενήλικη ζωή μου. Την Ρέα πριν και μετά τον δικό της καρκίνο. Ναι, πέρασα καρκίνο ενδομητρίου. Το ένστικτο λοιπόν θέλησε επιτακτικά να μεταφέρω στον αναγνώστη μου αυτό που ξεπέταξε η ψυχή του εκείνη τη στιγμή. Όπως ίσως ο αθλητής που κάνει ένα βηματάκι προς τα πίσω για να φύγει μπροστά. Κάτι μου έλεγε ότι αυτό που αναφέρω στο βιογραφικό μου ως «Πλήρης στιγμών. Αστειεύεστε; Χωράω ζωή ακόμα» ίσχυε και για το πρώτο μου βιβλίο. Ακόμα ακόμα ίσχυε και για τη χώρα μας και την δική της/δική μας ιστορία και για την μικρο-ιστορία μας.…Εκεί να δεις αλλαγές! Με σύμμαχο τον εκδότη μου, νομίζω, καλά πήγε και πάει αυτό.
-Στον πυρήνα του βιβλίου, η απώλεια του πατέρα στα 14 σας χρόνια- κι εκείνος 39 ετών.. Ενός πατέρα, που πέρα από μπαμπάς σας, ήταν ένας απίστευτος επιχειρηματίας και μια εμβληματική μορφή στην ιστορία της ελληνικής αυτοκίνησης (σ.σ. Ο Κώστας Κασιδόπουλος που συνέδεσε το όνομα του με την TOYOTA, καθιερώνοντας τη μάρκα στην κορυφή του κλάδου στην Ελλάδα). Είναι η απώλεια του γονιού σε τόσο τρυφερή ηλικία τελικά ένα τραύμα που, ακόμα κι επουλωμένο, «σουβλίζει» πού και πού;
Είναι ένα τραύμα απρόβλεπτης συμπεριφοράς. Ξέρετε, η τελεία του θανάτου είναι εν μέρει κατευναστική. Τετελεσμένη. Παλεύεται. Κάνε κι αλλιώς; Η ζωή τραβάει αποφασιστικότερα στην πλευρά της, θα βρεις άκρη. Θα ηρωοποιήσεις, θα αγιοποιήσεις, κάτι θα βρεις να παρηγορηθείς. Δεν ισχύει το ίδιο με την απώλεια. Η άτιμη απώλεια δεν παλεύεται. Ξαφνικά, στο «πουθενά» μιας στιγμής σου, ένα παλιό τραγούδι για παράδειγμα και τσουπ! Δακρύζεις. Όπως στο επεισόδιο της ΚΕΡΑΙΑΣ «Το τραγούδι μιας στιγμής σου» που στη συνομιλία μου με τον ψυχοθεραπευτή Σάββα Σαββόπουλο κατέθεσα το δικό μου, «Άστο το χεράκι σου». Το θυμάστε; Έλιωσα. Ή παρακολουθώντας σε ένα γάμο έναν πατέρα να συνοδεύει την κόρη του στην εκκλησία για να την παραδώσει. Ή ακούγοντας την κόρη μου να επιζητά τη γνώμη του πατέρα της για μια σημαντική της απόφαση. Ή των εγγονών μου όταν διεκδικούν τη ματιά του πατέρα τους….Πλέον όμως έχουν περάσει τόσα πολλά χρόνια….Που μπορώ να διακρίνω και πολλά- πολλά στοιχεία του χαρακτήρα μου που «ευεργετήθηκαν» από την απώλεια. Η όποια λοιπόν «σουβλιά», φέρει και ένα «Σε θυμάμαι πάντα»….Και αυτό είναι τόσο γαλήνιο για την ψυχή μου….Όσο δραματικό ότι έχει θολώσει το πρόσωπό του στη μνήμη μου πια. Και έχω χάσει τελείως τη φωνή του…Γαμώτο!
Το βιβλίο πάντως ξεχειλίζει από τρυφερότητα, ευθυμία, χιούμορ και κάτι ακόμα: Ειλικρίνεια και ρεαλισμό. Δεν ωραιοποιεί, δεν καμουφλάρει ούτε σπρώχνει κάτω απ’ το χαλί «αστικούς μύθους», αλλά αντίθετα μιλάει καθαρά για τη θέση της γυναίκας, της ακλόνητης και αδιαμφισβήτητης «βασίλισσας- κυράς» μεν, που συμβιβάζεται, αξιοπρεπώς δε, με τις περιστασιακές «ατασθαλίες» του συζύγου- που πάντως τη λατρεύει. Συγκρίνεται εκείνο το «κατεστημένο» με άλλα σημερινά, σχετικά με τις σχέσεις και τη θέση της γυναίκας;
Υπάρχει ένα κεφάλαιο που λατρεύω. Και ποιο δεν λατρεύω….Τα μαθήματα οδήγησης της μαμάς μου κρυφά από τον πατέρα μου γιατί φοβόταν ότι ο δάσκαλός οδήγησης «θα σου βάλει χέρι». Άντε να το εξηγήσεις σε σύγχρονο άνθρωπο! Ε λοιπόν, οι γυναίκες τού τότε πήραν δίπλωμα, βγήκαν στους δρόμους αλλά δεν έμαθαν ποτέ να οδηγούν καλά. Χόρτασαν μάλιστα και μούντζες υπό τη φράση «Άντε κυρά μου να πλύνεις κανένα πιάτο!». Εν ολίγοις όλα αυτά τα μικρά-μεγάλα που πήραν εκδίκηση στα χρόνια. Όπως και η οικονομική εξάρτηση που τις καθοδήγησε στη συνέχεια στην πιεστική ευχή «Κοίτα να μην έχεις κανέναν ανάγκη» προς τις κόρες…..Με ρωτάτε για τη θέση της γυναίκας. Θα σας μιλήσω και για τη θέση του άνδρα. Ιδίως του πατέρα. Πόσο ασχολούνται πια με τα παιδιά τους σε καθημερινή βάση ρουτίνας. Τι ενδιαφέρον να βλέπεις σε παιδικές χαρές πατεράδες και στους βαθμούς των παιδιών στο σχολείο….Τόσα πολλά που έχουν αλλάξει, θα χρειαζόταν διατριβή από μεριάς μου. Το βέβαιο είναι, και αντιθέτως από αυτό που νομίζουμε, ότι κάθε γενιά είναι δικαιότερη από την προηγούμενη. Όσο για τις «ατασθαλίες» να συνυπολογίσουμε την σεξουαλική πείνα, την παρθενιά, τον γάμο ως εξυπακούεται για πάντα μαζί, την επιβεβαίωση του άνδρα μέσα από τέτοιες πρακτικές ως παρακαταθήκη από γονιό σε παιδί….
–Η αφήγηση απλώνεται στις δεκαετίες ‘60, ’70 που, εκτός από την άνθηση των μεγάλων αστικών κέντρων που περιγράφετε τόσο ζωντανά και συναρπαστικά, μάρκαραν έντονα με ιστορικά ορόσημα – χούντα, Πολυτεχνείο, Μεταπολίτευση – δύο τουλάχιστον γενιές. ‘Ήσασταν παιδί τότε, όμως όλα αποδίδονται σαν μέσα από το μάτι ενήλικου. Αλήθεια, ήσασταν αυτό που λέμε ένα «πρώιμο» παιδί, ένα κορίτσι μπροστά από την ηλικία του;
Ναι, ένα πρώιμο. Ένα αηλίκιο παιδί κι ας μην υπάρχει λέξη. Παρατηρούσα το κάθε τι. Με μάγευε και με μαγεύει το να παρατηρώ. Ο κόσμος των μεγάλων έχει τεράστιο ενδιαφέρον για τέτοια παιδιά. Με την παρατηρητικότητα έχω πάντα μια εσωτερική παρέα. Και είχα τη «σωστή» ηλικία. Εκτός-εντός. Ένα παιδί που πάντα έγραφε και έτσι μόνο ησύχαζε. Και αυτό είναι το περίεργο, ότι ενώ πάντα έγραφα και στη συνέχεια αφιερώθηκα στο χρονογράφημα από το 1986….Φαντάσου! Γράφοντας πάντα εν θερμώ….Επί του συγκεκριμένου θέλησα να γράψω καθόλου εν θερμώ. Για αυτό και άφησα τον χρόνο να περνάει, το τραύμα να μεταλλάσσεται, να τρυφερεύει, να συμπεριλαμβάνει. Ιδίως να συμπεριλαμβάνει. Μελέτησα ιστορία πολύ. Να περπατήσει η δική μου ιστορία με των τόπων και χρόνων…Για να έχει μπέσα η κρίση πρέπει να την εντάξεις στην εποχή της. Στην κάθε εποχή. Άρα στην μικρο-ιστορία των ανθρώπων. Από το «Κλείστε τα παράθυρα, θα μας ακούσει ο κόσμος» και την δόξα του φωταγωγού, στο «Ανοίξτε παράθυρα» στο τηλεοπτικό κοινό ακόμα και στην κρεβατοκάμαρα των ανθρώπων; Ή τι ρόλο έπαιξε για τη γενιά μας το «Εδώ Πολυτεχνείο» που από την επομένη της Μεταπολίτευσης συμπεριέλαβε ένα σωρό μασκαρεμένους «ήρωες» ενώ οι πραγματικοί σιώπησαν;
-Το just a number σήμερα είναι, λόγω της έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων Παρισιού 2024, αφιερωμένο στο αρχαίο πνεύμα αθάνατο. Τι σας συγκινεί (αν κάτι) στην Ιδέα, στο Ολυμπιακό ιδεώδες; Και ποια η πιο ‘έντονη ανάμνηση σας από τους όποιους Ολυμπιακούς «σας»;
Με μελαγχολεί η ερώτησή σας. Ιστορικά εξυπακούετο εκεχειρία. Ειρήνη. Τι γίνεται με την ειρήνη; Πόσα παιδιά μπολιάζονται μίσος, ορφάνια… Το τώρα μιας Ολυμπιάδας, εν μέσω δυο πολέμων και άλλων τόσων «πολέμων» που εξελίσσονται ακόμα και στην Αμερική με την κατάντια της, δυστυχώς εμποδίζει κάθε ανάμνηση. Ακόμα -ακόμα και το ότι το τρίτο μας παιδί, το στερνοπούλι μας, γεννήθηκε το 2004. Δεν υπάρχει δίκιο και άδικο. Υπάρχει θάνατος και διαιώνιση «ζωντανοπεθαμένων». Το κρίμα στον λαιμό της ανθρωπότητας.
Κυρία Βιτάλη, σας ευχαριστώ!
Είμαι σίγουρη ότι οι αναγνώστες μας θα χάρηκαν ιδιαίτερα αυτή μας την κουβέντα!
