Μια από τις πιο συνηθισμένες ερωτήσεις που κάνουμε στα παιδιά είναι: “Τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;”. Είναι μια απλή, καλοπροαίρετη ερώτηση, που συχνά έχει σαν στόχο να ενθαρρύνει τα παιδιά να κάνουν μεγάλα όνειρα και να εξερευνήσουν τις μελλοντικές τους δυνατότητες.
Καθώς όμως βρίσκομαι σε μια πιο ώριμη πια ηλικία, έχω αρχίσει να αναρωτιέμαι αν αυτή η φαινομενικά ακίνδυνη ερώτηση έκανε ή κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.
Το ζήτημα δεν βρίσκεται στον αν θα ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας να σκεφτούν το μέλλον τους, αλλά στον τρόπο με τον οποίο διατυπώνουμε την ερώτηση. Το πραγματικό πρόβλημα με την ερώτηση “τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;” είναι διπλό: υπονοεί ότι η ενηλικίωση είναι μια διαδικασία με καθορισμένο τελικό σημείο και δίνει αδικαιολόγητη σημασία στην καριέρα ως τελικό στόχο.
Η ερώτηση υποδηλώνει ότι η ζωή είναι ένα ταξίδι προς έναν συγκεκριμένο προορισμό, ένα σημείο όπου κάποιος “φτάνει” σε μια συγκεκριμένη καριέρα ή κατάσταση, σαν να συνδέεται η αξία και η ταυτότητά μας με ένα μόνο επίτευγμα. Οι έφηβοι μεγαλώνουν πιστεύοντας ότι μόλις αποκτήσουν τον πολυπόθητο τίτλο -γιατρός, δικηγόρος, ή μηχανικός- θα έχουν πετύχει. Αλλά η αλήθεια είναι ότι η ζωή δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο. Δεν είναι μια ευθεία γραμμή προς έναν στόχο, αλλά μάλλον μια συνεχής διαδικασία ανάπτυξης, εξερεύνησης και επανεφεύρεσης.
Η ζωή, μου έχει δείξει ότι δεν υπάρχει τελική “άφιξη”.
Αφού πετύχουμε έναν στόχο, υπάρχει πάντα ένας άλλος που περιμένει στα παρασκήνια. Μόλις πετυχαίνουμε έναν, βάζουμε αμέσως στο στόχαστρο τον επόμενο. Αποκτάμε αυτή την προαγωγή και θέλουμε ακόμα μία. Χάνουμε 10 κιλά, και νιώθουμε ότι πρέπει να χάσουμε άλλα 10. Παίρνουμε ένα πτυχίο και τελικά θεωρούμε ότι δεν είναι αρκετά ικανοποιητικό και αυτό δεν σταματά ποτέ.
Αυτό μπορεί, εκτός από τη χαρά της κατάκτησης στόχων, να οδηγήσει και σε έναν κύκλο αέναης δυσκολίας, όπου η ευτυχία αναβάλλεται πάντα για την επόμενη προαγωγή, το επόμενο πτυχίο ή το επόμενο ορόσημο. Είμαστε τόσο επικεντρωμένοι στον προορισμό που ξεχνάμε να απολαύσουμε το ταξίδι. Αν διδάξουμε στα παιδιά, στους εφήβους και στους ενήλικες όμως, να εστιάζουν στην ευτυχία και όχι σε μια σειρά από επιτεύγματα, ίσως μπορέσουμε να σπάσουμε αυτόν τον κύκλο.
Η ευτυχία δεν είναι ένας προορισμός – είναι μια συνεχής διαδικασία.
Όταν μετατοπίζουμε τη νοοτροπία μας από την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων στην καλλιέργεια μιας αίσθησης ευημερίας στην καθημερινή μας ζωή, αρχίζουμε να δίνουμε προτεραιότητα σε αυτό που πραγματικά έχει σημασία – τις σχέσεις, την προσωπική ανάπτυξη, τη δημιουργικότητα και το σκοπό.
Στην ενήλικη ζωή πολλοί σκέφτονται “πρώτα η καριέρα”, και πιστεύουν ότι η αξία τους μετριέται από τον τίτλο εργασίας τους, τον μισθό τους ή την κοινωνική τους θέση. Αυτό συνήθως μακροπρόθεσμα έχει επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, στην ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και στη συνολική ικανοποίηση του ατόμου.
Στον εργασιακό χώρο, αυτή η νοοτροπία μπορεί να οδηγήσει και σε επαγγελματική εξουθένωση. Οι εργαζόμενοι μπορεί να κυνηγούν προαγωγές, μεγαλύτερες αμοιβές και αναγνώριση, αλλά συχνά θυσιάζουν την προσωπική τους ευημερία στην πορεία. Δουλεύουν περισσότερες ώρες, παραμελούν τις σχέσεις τους και παραμερίζουν τα πάθη τους επειδή έχουν διδαχθεί ότι η επιτυχία είναι ο τελικός στόχος – όχι η ευτυχία.
Τι θα γινόταν όμως αν επαναδιατυπώναμε το ερώτημα; Τι θα γινόταν αν, αντί να ρωτάμε τα παιδιά: «Τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;», ρωτούσαμε: «Τι θα σε κάνει ευτυχισμένο/η όταν μεγαλώσεις;».
Αυτή η μικρή αλλαγή στη διατύπωση θα μπορούσε να φέρει μεγάλες αλλαγές. Ρωτώντας τα παιδιά, τους εφήβους, τη νέα γενιά τι θα τα κάνει ευτυχισμένα, τα ενθαρρύνουμε να σκεφτούν πέρα από τις επαγγελματικές φιλοδοξίες και να εξερευνήσουν τι πραγματικά τα γεμίζει. Ίσως δεν είναι μόνο το να γίνεις γιατρός ή δικηγόρος- ίσως είναι το να είσαι δημιουργικός ή να βοηθάς τους άλλους. Αυτή η αλλιώς διατυπωμένη ερώτηση θα μπορούσε να ανοίξει βαθιές συζητήσεις σχετικά με τις αξίες, τις σχέσεις, τα χόμπι και τα πάθη τους.
Υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία από τη θετική ψυχολογία ότι η ευτυχία δεν είναι το αποτέλεσμα της επιτυχίας, αλλά ο προπομπός της. Όταν οι άνθρωποι επικεντρώνονται σε αυτό που τους κάνει ευτυχισμένους -είτε πρόκειται για προσωπική ανάπτυξη, σχέσεις ή ουσιαστική εργασία- είναι πιο πιθανό να είναι επιτυχημένοι σε ό,τι κι αν κάνουν. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι ευτυχισμένοι άνθρωποι είναι πιο αφοσιωμένοι, παραγωγικοί και ανθεκτικοί, τόσο στην προσωπική τους ζωή όσο και στον εργασιακό χώρο.
Αυτή η αναδιατύπωση δεν ωφελεί μόνο τα παιδιά, έχει σημαντικές συνέπειες και για τον κόσμο της εργασίας. Σήμερα, πολλές εταιρείες αρχίζουν να αναγνωρίζουν ότι η ευημερία των εργαζομένων είναι απαραίτητη για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία. Αντί να εστιάζουν αποκλειστικά σε μετρήσεις επιδόσεων, οι οργανισμοί αυτοί επενδύουν σε πρωτοβουλίες για την ψυχική υγεία, ευέλικτα περιβάλλοντα εργασίας και υποστηρικτικές εταιρικές κουλτούρες.
Πάρτε, για παράδειγμα, εταιρείες που προσφέρουν ημέρες ψυχικής υγείας, προγράμματα ευεξίας ή ενθαρρύνουν την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Βλέπουν τα οφέλη, έχοντας πιο ευτυχισμένους εργαζόμενους, που είναι πιο παραγωγικοί, πιο δημιουργικοί και πιο πιστοί. Όταν οι εργαζόμενοι αισθάνονται ότι υποστηρίζονται και εκτιμώνται για κάτι περισσότερο από την απόδοσή τους, ευημερούν – και το ίδιο ισχύει και για τις εταιρείες για τις οποίες εργάζονται.
Ο επιχειρηματικός κόσμος μαθαίνει σιγά σιγά αυτό που οι ψυχολόγοι γνωρίζουν εδώ και καιρό: οι άνθρωποι που είναι ευτυχισμένοι είναι πιο επιτυχημένοι, όχι το αντίθετο. Καλλιεργώντας την ευτυχία και την ευημερία στον εργασιακό χώρο, οι επιχειρήσεις μπορούν να ξεκλειδώσουν μεγαλύτερη δημιουργικότητα, καινοτομία και μακροπρόθεσμη επιτυχία.
Σε έναν κόσμο όπου προσπαθούμε συνεχώς για περισσότερα, ίσως είναι καιρός να κάνουμε αυτή την διαφορετική ερώτηση.
Ας ενθαρρύνουμε τα παιδιά, τους εφήβους, τους νέους να ονειρεύονται, όχι μόνο για τη μελλοντική τους καριέρα, αλλά και για τη ζωή που θέλουν να ζήσουν. Ας τους διδάξουμε ότι η αξία τους δεν συνδέεται με τον τίτλο εργασίας ή τον μισθό τους, αλλά με την ευτυχία και την ευημερία τους.
Ως ενήλικες, μπορούμε κι εμείς να επωφεληθούμε από αυτή τη στροφή στον τρόπο σκέψης.
Εξάλλου, ποτέ δεν είναι αργά να αναρωτηθούμε και εμείς τι θα μας κάνει πιο ευτυχισμένους στην @ just a number περίοδο της ζωή μας 😊
“Happiness cannot be traveled to, owned, earned, worn or consumed. Happiness is the spiritual experience of living every minute with love, grace, and gratitude.” – Denis Waitley
