Αυτό το όμορφο μαλακό νησί, με το ηλιοψημένο μονοπάτι, τη θάλασσα και το ακρογιάλι, τα μικρά ροζ και κίτρινα σπίτια, το Θυμάρι, την απότομη λοφοπλαγιά, το Ναό σκελετώδη, κυρίαρχο, τους κόλπους ξέχειλους από θάλασσα… η θάλασσα μπαίνει παντού.
Virginia Woolf. Μάιος του 1932 . Ελλάδα και Μάης μαζί» (εκδόσεις Ύψιλον).
Την Αίγινα του Ναού της Αφαίας, της Βυζαντινής Παλαιοχώρας, του Καποδίστρια, του Καζαντζάκη, του Πικιώνη, του Μόραλη, του Νικολάου, του Καπράλου, του Βουρλούμη, του Παππά, του Μαΐλλη και τόσων άλλων δημιουργών, την ανακαλύπτεις με διάθεση ποιητική όπως την επισκέφθηκε τον Μάιο του ‘32 η σπουδαία Αγγλίδα συγγραφέας Virginia Woolf.
Αφήνεσαι στην γοητεία του τοπίου της και στην μέθη των λουλουδιών και των θάμνων της.
Αν σε μαγέψει τότε μένεις εδώ και θέλεις να κτήσεις με τις πέτρες της, τα δένδρα της, τη θάλασσα και τον ουρανό το σπίτι των ονείρων σου, όπως το έχτισε μόνος του «πέτρα, πέτρα», ο θρυλικός αγρότης, γλύπτης Αλέξανδρος Ροδάκης με έμπνευση από τον Ναό της Αφαίας και το τοπίο του Μεσαγρού που αποτύπωσε μοναδικά ο Δημήτρης Πικιώνης .
«Γιατί έχεις βάλει μια βάρκα πάνω από την εξώπορτα ενώ δεν βλέπεις θάλασσα;» ρωτάει ο σπουδαίος αρχιτέκτονας Γεώργιος Κανδύλης, τον Ροδάκη σε μια από τις πολλές επισκέψεις του στο πολύτιμο αυτό δείγμα λαϊκής αυτοσχέδιας αρχιτεκτονικής.
Και εκείνος απαντά «για να μου θυμίζει ότι κάθε είσοδος και κάθε έξοδος από το σπίτι είναι ένα ταξίδι».
Στο δικό του ταξίδι της πνευματικής αναζήτησης ο Νίκος Καζαντζάκης ένοιωσε την ανάγκη να ρίξει άγκυρα στην Αίγινα και να κτίσει με τα ίδια του τα χέρια το δικό τους «κουκούλι» όπως το αποκαλούσαν μαζί με την γυναίκα του Ελένη.
Με πέτρα και θάμνους στήθηκε το αυστηρό «κελί» που φιλοξένησε την δημιουργική φαντασία του Νίκου Καζαντζάκη και διατηρεί την αύρα του μέχρι σήμερα.
Με δέος τους φαντάζεσαι, όλους εκείνους τους φωτεινούς διανοούμενους να πίνουν εδώ τον καφέ τους, Σικελιανός, Κακριδής, Πρεβελάκης και τόσοι άλλοι.
Τα «χειροποίητα» σπίτια της Αίγινας που εμπνεύστηκαν χαρισματικοί αρχιτέκτονες σε απόλυτη συνέργεια με τους ιδιοκτήτες κυρίως καλλιτέχνες, σε αναζήτηση του ιδεατού φαντασιακού τους «παραδείσου», έχει απαθανατίσει με την ιδιαίτερη ματιά της η Ιωάννα Νικολαρείζη και παρουσιάζονται στο λεύκωμα των εκδόσεων «Ατων» από την συγγραφέα Αθηνά Γκιόκα.
Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο ο θεατής ξεναγείται στο ονειρικό σύμπαν εκείνων των αλλοτινών ρομαντικών καλοκαιριών της ζωής μας που μύριζε παντού γιασεμί, άνθιζε η βουκαμβίλια με τα μαβιά της λουλούδια στα κατώφλια, τρώγαμε γλυκό του κουταλιού στον κήπο, ακούγαμε Μάνο Χατζηδάκη, αγναντεύοντας το βαθύ γαλάζιο και μας χάιδευε το θαλασσινό αεράκι. Τα εξοχικά της Αίγινας αφηγούνται με νοσταλγία αλλά και σύγχρονη ματιά, την Ελλάδα του ’60, τότε που οι καλλιτέχνες έψαχναν χώρους δημιουργικής απομόνωσης με πρωτοπόρο τον Γιάννη Μόραλη που επέλεξε την φιλόξενη ιστορική Αίγινα για να κτίσει ένα σπίτι απέριττο με θέα τις ελιές και το απέραντο γαλάζιο. Ακολούθησε τον φίλο του, τον ζωγράφο Νίκο Νικολάου, που τότε ήδη νοίκιαζε σπίτι εκεί, στα Πλακάκια και αργότερα έχτισε το δικό του ησυχαστήριο που σήμερα λειτουργεί ως ξενώνας φιλότεχνων ταξιδιωτών.
Ο Μόραλης ξετρελαμένος με το νησί ανέθεσε στον γνωστό πρωτοποριακό αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη να σχεδιάσει το ιδανικό «ερημητήριο» ατελιέ μέσα στο τοπίο που κυριολεκτικά «εισβάλει στο σπίτι» ενσωματώνοντας την πέτρα και το μπετόν μέσα στο μεσογειακό περιβάλλον του νησιού. Ακολούθησαν και άλλοι ονειροπόλοι δημιουργοί, ώσπου έγιναν μια παρέα από ζωγράφους, γλύπτες, κεραμιστές, ποιητές, στοχαστές Έλληνες και ξένους που άρχισαν να κτίζουν το εξοχικό τους «άβατο» με γνώμονα τα περίφημα «κάδρα τοπίων» του Κωνσταντινίδη που άφηναν την θάλασσα, τον ουρανό και τις ελιές να γίνονται ένα με τον χώρο.
Εκεί ζούσαν, ζωγράφιζαν, έγραφαν οι μυημένοι του Αιγινίτικου τοπίου. Και σήμερα συνεχίζουν οι διάδοχοι τους, «αιώνιοι εραστές της Αίγινας της μυθολογικής νύμφης που απήγαγε ο Δίας», να εμπνέονται από το μαγευτικό της λυρικό τοπίο.
Τα σπίτια έχουν καταγράψει τις αναμνήσεις τους και την αισθητική τους. Γιατί τα σπίτια έχουν ψυχή και θυμούνται. Με πλοηγό το υπέροχο λεύκωμα της Αθηνάς Γκιόκα «Αίγινα Σπίτια και Άνθρωποι» θα ρίξουμε μια φευγαλέα ματιά στα «σπίτια – ατελιέ» με θέα την θάλασσα, την Κολώνα, το Ναό ή τον αγρό
Ξεχωρίζει με το νεοκλασικό του ύφος και την ιστορική του αξία το αρχοντικό του Γιάννη Μαΐλλη δικηγόρου των καλλιτεχνών και χαρισματικού φωτογράφου που βρίσκεται μέσα στην πόλη.
Από μικρό παιδί φωτογράφιζε το νησί του και το αρχείο του είναι μοναδικό. Το σπίτι αυτό για πολλά χρόνια ήταν το κέντρο πολιτιστικών γεγονότων και τόπος συνάντησης χαρισματικών δημιουργών. Φορτωμένο με αναμνήσεις κουβαλά ακόμα τον απόηχο μιας αξέχαστης εποχής, που η οικογένεια του, η Ελένη Καλλιγά και ο γιος της Γιάννης, συνεχίζει ακόμα να ενθαρρύνει και να εμψυχώνει, διατηρώντας την γνωστή «γκαλερί Σκουφά» στην Αθήνα.
Οι πανέμορφες εικόνες από τα ονειρεμένα «εξοχικά» της Αίγινας, με άρωμα καλοκαιριού, δημιουργίας και φυσικής ομορφιάς είναι ένας ύμνος στην αισθητική και την απόλυτη αρμονία ανάμεσα στο κτίσμα και το τοπίο.
Σαν μια έκθεση με καρτ-ποστάλ επιλέξαμε από το βιβλίο των σπιτιών της Αίγινας καλοκαιρινές αναμνήσεις ακολουθώντας τον «δρόμο των καλλιτεχνών».
Πηγές : Λεύκωμα «Αίγινα Σπίτια και Άνθρωποι» Νικολαρείζη- Γκιόκα ( εκδ. Άτων)
saronicmagazine.gr «Η Αίγινα του Πικιώνη» Τίνα Μαρινάκι archisearch.gr
