Όλο και συχνότερα αυξάνονται οι προτάσεις / συστάσεις “βάση των προτιμήσεων μου” σε πληθώρα sites & mail marketing.
Για χρόνια αναγνωρίζαμε στην επικοινωνία την επίδραση στην αγοραστική συμπεριφορά και τις τάσεις, των προτάσεων από “παρόμοιους με μένα καταναλωτές” (όπου ως “καταναλωτές” μπορείτε να σκεφτείτε αναγνώστες, αθλητές, ψηφοφόρους, ανθρώπους με θέματα υγειας, κλπ, δηλαδή ομάδες που “καταναλώνουν” κοινά θέματα, προϊόντα ή ιδέες).
Εστιασμένες επιλογές και προτάσεις, με βάση τις τελευταίες μου επιλογές και ψηφιακές συμπεριφορές, που μου σερβίρονται έτοιμες για να διαλέξω από ένα πλέον περιορισμένο δείγμα. Να μην χρειάζεται να ρισκάρω, να συγκρίνω, να διερευνήσω καν για να ενημερωθώ.
Βολικό, σκέφτεται αρχικά κάποιος.
Πόσο όμως στηρίζει την ανάπτυξη ενός ανθρώπου αυτό που θεωρούμε ως εκπληκτική εξυπηρέτηση;
Τα αποτελέσματα των online ερευνών και οι αλγοριθμικές συστάσεις, η εικονική πραγματικότητα προσαρμοσμένη στα γούστα και τις ανάγκες μας, μάς γλιτώνει από πολλά: χρόνο, χρήμα, ρίσκο, αβεβαιότητα, λάθη που κάποτε κάναμε.
Υπάρχει όμως ένα κόστος σε όλη αυτή την εύκολη ζωή και συχνά περνά απαρατήρητο γιατί δημιουργείται χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε.
Η νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου που μας επιτρέπει μια διαρκή αναδόμηση, καλή λειτουργία, ανάπλαση συνδέσεων και νευρώνων, απαιτεί συστηματική εξάσκηση του εγκεφάλου ώστε να διατηρούνται οι συνάψεις, ή να διευρύνονται.
Η μη χρήση συγκεκριμένων λειτουργιών, όπως ακριβώς γίνεται με την έλλειψη ή τον περιορισμό άσκησης σε κάποιες μυϊκές ομάδες, συρρικνώνει, αδρανοποιεί και τελικά σβήνει την συγκεκριμένη ικανότητα.
Αναπτυξιακά, η διευκόλυνση των προσωποποιημένων προτάσεων για τα πάντα, δημιουργεί μια εικονική προβλεψιμότητα που εξοικειώνει τα παιδιά και τους νέους με την ασφάλεια, και τους αφήνει απροετοίμαστους για την ανασφάλεια και το απρόβλεπτο της ζωής. Απροετοίμαστους για την διαφορετικότητα, την διαλεκτική των σχέσεων και την κριτική ικανότητα που απαιτείται για να επιβιώσει ή να κινηθεί με επιτυχία στην απρόβλεπτη πραγματικότητα.
Μεγαλώνοντας ηλικιακά, οι πολλές έτοιμες λύσεις και η ρουτίνα συρρικνώνουν την δραστηριότητα σε ζώνες του εγκεφάλου, καθώς επαναπαυόμαστε χρησιμοποιώντας αυτοματοποιημένους εξωγενείς μηχανισμούς.
Σε καμία περίπτωση δεν προσπαθώ να παρουσιάσω ότι η χρήση της ΑΙ, οι αλγόριθμοι, οι έρευνες και το πλήθος των αποτελεσμάτων που μας προσφέρουν είναι κάτι κακό. Αντίθετα, μάς ανοίγουν έναν ορίζοντα επιλογών και πρόσβαση που δεν είχαμε ονειρευτεί ποτέ! Όμως είναι αναγκαίο να είμαστε συνειδητοί απέναντι στην ψηφιακή ευκολία που διαλέγει για εμάς ώστε να μην γίνει νωθρότητα.
Τα αποτελέσματα των ερευνών, ειδικά σε τόση πληθώρα πληροφορίας και δεδομένων, δεν αντικαθιστούν την απόφαση, ούτε την ανάγκη ερμηνείας και αξιολόγησης.
Χρειάζεται από παθητική “κατανάλωση” προτάσεων, ιδεών, τάσεων, συστάσεων, να μεταβούμε σε ενεργητική εξερεύνηση και αξιολόγηση ή ακόμα και διεύρυνση των ερεθισμάτων που οι αλγόριθμοι μας περιορίζουν.
Πώς;
Εξασκώντας και μόνοι μας την ικανότητα διερεύνησης. Κάνοντας πειραματισμούς και τολμώντας κάτι διαφορετικό. Κρατώντας μερικές επιλογές που δεν είναι απόλυτα προβλέψιμες και εμπεριέχουν έκπληξη. Μιλώντας με ανθρώπους που έχουν εμπειρία στο θέμα που μας απασχολεί.
Έτσι, κρατάμε ζωντανή την δημιουργικότητα, την κριτική ικανότητα, την οξύτητα του νου. Την πραγματικά προσωπική επιλογή και όχι την ψευδαίσθηση πραγματικότητας κι ενημέρωσης, καθώς οι αλγόριθμοι μας δείχνουν και καθρεφτίζουν αυτό που ήδη είδαμε.
‘Οχι κάτι νέο να δοκιμάσουμε και να πειραματιστούμε.
Μικρές δόσεις αβεβαιότητας, έκπληξης, εξερεύνησης, ρίσκου, μάς κάνουν πιο ικανούς, πιο δημιουργικούς και με μεγαλύτερο ενθουσιασμό.
Κυρίως όμως μάς κρατάνε σε καλή φόρμα εγκεφαλικά, και μάς φέρνουν σε καλύτερη ετοιμότητα και διανοητική φυσική κατάσταση.
Ας ξεβολευτούμε λίγο, μάς κάνει καλό!
