Στην καρδιά του Τόκιο, ανάμεσα στους φωτισμένους από νέον ουρανοξύστες και τον αδιάκοπο ψίθυρο της ζωής της πόλης, υπάρχει μια ήσυχη επανάσταση. Δεν βρίσκεται στο πολυσύχναστο διάβα του Shibuya, ούτε στον ήρεμο ναό του Meiji αλλά μέσα στους στενούς ζωτικούς χώρους όπου η τεχνολογία συναντά την ανθρωπότητα στην πιο ευάλωτη μορφή της. Εκεί, ανάμεσα στη συμφωνία της καθημερινής ζωής, η τεχνητή νοημοσύνη έχει αρχίσει να εντάσσεται στον ιστό της συναισθηματικής υποστήριξης, προσφέροντας παρηγοριά σε εκείνους που κάποτε ψιθύριζαν τις ανησυχίες τους στο κενό.
Πάρτε για παράδειγμα την ιστορία της Εμίκο, μιας ελεύθερης επαγγελματία που βρήκε έναν απίθανο σύμβουλο κατά τη διάρκεια της σεζόν των ανθών του κερασιού (sakura) της πόλης.
Ανάμεσα στην εφήμερη ομορφιά των sakura, η Εμίκο εμπιστεύτηκε τον Κάιτο, έναν virtual agent που έχει σχεδιαστεί με μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης με στόχο να προσφέρει συναισθηματική υποστήριξη σε ανθρώπους.
Πάντα υπομονετικός, χωρίς να κουράζεται, άκουσε τις ιστορίες της για την απομόνωση και τις πιέσεις της δημιουργικής εργασίας, ανταποκρινόμενος με λόγια ενθάρρυνσης και ενσυναίσθησης.
Είναι αυτή η ιδανική εξέλιξη; Τι σημαίνει για την ανθρωπινότητα να μοιραζόμαστε τις ανησυχίες μας με ένα τεχνητό ον; Στην πραγματικότητα, πάντα θα είναι χρησιμότερο και θα νιώθουμε πληρέστερη μια εμπειρία στην οποία λέμε τις σκέψεις που μας απασχολούν σε έναν άνθρωπο, είτε είναι φίλος, σύντροφος, ή επαγγελματίας ψυχικής υγείας. Ωστόσο, ας εκτιμήσουμε την πρακτική εξάσκηση του «μοιράσματος» που μπορεί να προσφέρει ένας τεχνητός βοηθός, όπως ο Κάιτο. Συχνά, αρκεί να τα «βγάλουμε από μέσα μας» για να προχωρήσουμε.
Πίσω από τις ενσυναισθητικές απαντήσεις του Κάιτο κρύβεται ένα πολύπλοκο χαλί από αλγόριθμους και νευρωνικά δίκτυα. Η πρόοδος στην επεξεργασία φυσικής γλώσσας έχει ενδυναμώσει την ΤΝ, όπως ο Κάιτο, να ανιχνεύει τις λεπτομέρειες των ανθρώπινων συναισθημάτων, απαντώντας με ένα επίπεδο κατανόησης που κάποτε θεωρούνταν απρόσιτο για το σιλίκιο και τον κώδικα. Αυτά τα συστήματα, εξοπλισμένα με μηχανική μάθηση, προσαρμόζονται και εξελίσσονται, μιμούμενα τις πολυπλοκότητες της ανθρώπινης ενσυναίσθησης με μεγαλύτερη ακρίβεια σε κάθε αλληλεπίδραση.
Ωστόσο, καθώς βασιζόμαστε σε αυτούς τους ψηφιακούς συντρόφους, αναδύονται ηθικές αμφιβολίες.
Ας φανταστούμε μια φοιτήτρια στο Κιότο, ας την πούμε Νόρι, η οποία νιώθει απεριόριστο στρες κατά τη διάρκεια των αγχωτικών περιόδων εξετάσεων και στράφηκε σε μια εφαρμογή ΤΝ για παρηγοριά. Η πρωτόγνωρη αίσθηση ενός νέου ανθρώπου που έρχεται αντιμέτωπος με την ενηλικίωση και τις ευθύνες εκπλήρωσης έργων, οδηγεί πολλούς σε αδιέξοδο. Είναι λογικό για έναν άνθρωπο που είναι digital native, να απευθυνθεί σε μια εφαρμογή με της οποίας την διεπαφή νιώθει οικεία, ώστε να βρει απαντήσεις, μεθόδους διαχείρισης του άγχους, και τεχνικές συγκέντρωσης που μπορεί να είναι αποτελεσματικές και να βασίζονται στην επιστημονική έρευνα.
Αυτό βέβαια, ίσως οδηγήσει ορισμένους να αντιμετωπίσουν τα θολά όρια μεταξύ της γνήσιας ανθρώπινης σύνδεσης και της αλγοριθμικής μίμησης. Αυτό προκαλεί επιτακτικά ερωτήματα σχετικά με την εξάρτηση, την ιδιωτικότητα και την αυθεντικότητα της από την ΤΝ παραγόμενης ενσυναίσθησης, παροτρύνοντάς μας να διασχίσουμε αυτό το νέο μέτωπο με προσεκτική αισιοδοξία.
Καθώς βρισκόμαστε στην αρχή αυτής της τεχνολογικής αναγέννησης, δεν μπορεί κανείς παρά να αναρωτηθεί για το μέλλον. Σε έναν κόσμο όπου η ικανότητα της ΤΝ να προσφέρει συναισθηματική υποστήριξη είναι αλληλένδετη με την καθημερινή μας ζωή, πώς θα εξελιχθούν οι αλληλεπιδράσεις μας; Φανταστείτε μια ΤΝ που δεν κατανοεί μόνο τα συναισθήματά μας αλλά προβλέπει και τις ανάγκες μας, προσφέροντας παρηγοριά ακόμη και πριν η βαρύτητα της μοναξιάς μας πιέσει.
Η ΤΝ, στην προσπάθειά της να προσφέρει συναισθηματική υποστήριξη, γίνεται καθρέφτης που αντανακλά τις βαθύτερες ευπάθειές μας και το ακατανίκητο πνεύμα μας, παροτρύνοντάς μας να φανταστούμε ένα μέλλον όπου η τεχνολογία και η ανθρώπινη συναίσθηση συγχωνεύονται σε αρμονία.
