Η 26η Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών, είναι μια ημερομηνία υπενθύμιση. Δεν “γιορτάζει” τη μάστιγα των εξαρτήσεων, αλλά την ανάγκη για μια κοινωνία που τολμά να κοιτάξει τον άνθρωπο πίσω από την εξάρτηση. Να τον ακούσει, να τον στηρίξει, να του δώσει μια δεύτερη ευκαιρία να επιστρέψει, όχι απλώς να επιβιώσει.
Όμως οι εξαρτήσεις δεν κατοικούν μόνο στο περιθώριο της κοινωνίας. Συχνά υπάρχουν σιωπηλά και μέσα στους χώρους εργασίας.
Συναντάμε ανθρώπους που αγωνίζονται, όχι μόνο με ουσίες, αλλά και με εξαρτήσεις πιο δύσκολα ορατές: υπερκατανάλωση, κάπνισμα, αλκοόλ, εθισμός στην αποδοχή ή ακόμη και στην ίδια την εργασία. Πίσω τους κρύβεται συχνά το άγχος, η εξουθένωση, η μοναξιά.
Η εξάρτηση στον εργασιακό χώρο μπορεί να μην “φωνάζει” πάντα. Μπορεί να καλύπτεται από επιδόσεις, από υπεραπασχόληση, από “φιλικά ποτά” μετά τη δουλειά. Όμως, όταν η χρήση γίνεται τρόπος διαφυγής, όταν οι μηχανισμοί αντιμετώπισης μετατρέπονται σε αυτοκαταστροφική συνήθεια, τότε έχουμε μπροστά μας μια μορφή εξάρτησης.
Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει χρήση ουσιών. Η εξάρτηση από την έγκριση, από τον έλεγχο, από την τελειότητα, από το φαγητό, από την ένταση, είναι το ίδιο υπαρκτές και επιζήμιες.
Οι εξαρτήσεις στον χώρο εργασίας δεν είναι μόνο προσωπική υπόθεση. Επηρεάζουν την απόδοση, τη συνεργασία, την ψυχική ασφάλεια, ακόμη και τη φήμη της επιχείρησης.
Μερικές από τις συνέπειες περιλαμβάνουν:
- Πτώση στην παραγωγικότητα και αύξηση των λαθών.
- Απώλεια εμπιστοσύνης μεταξύ συναδέλφων.
- Τοξικές συμπεριφορές και εσωτερική απομόνωση.
- Αυξημένος κίνδυνος ατυχημάτων.
- Δυσκολία σε ηγετικά καθήκοντα και λήψη αποφάσεων.
Σε έναν κόσμο που ζητά συνεχώς περισσότερα, οι Eταιρίες οφείλουν να αναγνωρίσουν την ανάγκη για ψυχική φροντίδα και ουσιαστική στήριξη των ανθρώπων τους. Η ευημερία (well-being) δεν είναι απλώς ένα μοντέρνο προνόμιο, είναι θεμέλιο βιωσιμότητας.
Τι μπορούν να κάνουν οι Eταιρίες;
- Ανάπτυξη προγραμμάτων ψυχολογικής υποστήριξης (EAPs) που παρέχουν ανώνυμη συμβουλευτική.
- Εκπαίδευση προϊσταμένων και HR στην αναγνώριση πρώιμων ενδείξεων εξάρτησης ή ψυχικής καταπόνησης.
- Δημιουργία κουλτούρας αποδοχής και μη στιγματισμού, ώστε να μην κρύβεται η ανάγκη πίσω από τη ντροπή.
- Συνεργασία με ειδικούς για ευαισθητοποίηση και πρόληψη μέσα από βιωματικά σεμινάρια και ανοιχτούς διαλόγους.
Η μεγαλύτερη αλλαγή που μπορούν να φέρουν οι Εταιρίες είναι η αλλαγή νοοτροπίας.
Από τη σιωπή στη συμπερίληψη.
Από την απώθηση στην πρόνοια.
Από το “δεν μας αφορά” στο “είμαστε εδώ”.
Γιατί τελικά, η πραγματική δύναμη μιας Eταιρίας μετριέται όχι μόνο από το αποτέλεσμα αλλά από το πώς φροντίζει τον άνθρωπο που βρίσκεται πίσω από αυτό.
Η 26η Ιουνίου λοιπόν μάς θυμίζει την αξία της επιστροφής, επιστροφής στη ζωή, στην εργασία, στην αξιοπρέπεια. Οι εξαρτήσεις δεν ξεχωρίζουν επαγγέλματα, βαθμίδες ή τίτλους. Αλλά η φροντίδα, η πρόληψη και η επανένταξη μπορούν και πρέπει να ξεκινούν από παντού, ειδικότερα και από τον χώρο εργασίας.
Ίσως η μεγαλύτερη ευθύνη μας, ως επαγγελματίες, ως Εταιρίες, ως άνθρωποι, είναι να χτίσουμε περιβάλλοντα όπου κάθε επιστροφή είναι δυνατή.
Καθώς κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως διαδρομής, έχει μια δεύτερη ευκαιρία να ανθίσει.
“Our bodies are our gardens – Our wills are our gardeners.”
William Shakespeare
