«…η ζωή αλλάζει δίχως να κοιτάζει… κι έρχεται η στιγμή ν’ αποφασίσεις με τι θα πας και τι θ’ αφήσεις…»
– Δ. Σαββόπουλος
Πέρασαν και οι φετινές γιορτές, με ευχές, δώρα, συγκεντρώσεις συγγενών και φίλων όλων των ηλικιών, με όλα τα συνοδευτικά. Είναι μια ευκαιρία στις γιορτινές μέρες να βρίσκονται οι άνθρωποι, κυρίως αυτή την εποχή που διανύουμε, εποχή της απομόνωσης, του ατομισμού, της μοναξιάς και να αισθανθούν, έστω και για λίγο, τη ζεστασιά του ανήκειν.
Παράλληλα, διαπιστώνει κανείς τη «μηχανή του χρόνου» να τρέχει με μεγάλες ταχύτητες και να ξαφνιάζεται όταν βλέπει, σ’ αυτές τις συνάξεις, τα παιδιά των φίλων και των συγγενών, ξαφνικά, να γίνονται όμορφοι έφηβοι και προβληματισμένοι, ανήσυχοι νέοι.
Βρέθηκα, λοιπόν, σε μια παρόμοια γιορτή φίλης μου, και μου δόθηκε η ευκαιρία να παρακολουθήσω διακριτικά τη συζήτηση που άναψε σ’ ένα πηγαδάκι νέων. Άκουγα μόνο τους μεταξύ τους διαλόγους με διάφορα θέματα, στα οποία φυσικά κυριαρχούσαν το AI, το βασίλειο της εικονικότητας, η ακαταλαβίστικη διαδικτυακή γλώσσα, το μέλλον της τεχνολογίας.
Ανάμεσα σε όλες αυτές τις δύσκολες προκλήσεις για την ηλικία μου, διαπίστωσα την αγωνία τους για τα όνειρά τους, τις φιλοδοξίες τους, και κυρίως για το πώς θα παίρνουν τις αποφάσεις τους για τις κρίσιμες καμπές της ζωής τους.
Μέσα από τη συζήτησή τους, χωρίς να παρεμβαίνω, σεβόμενη την αλληλοαμφισβήτηση των απόψεων των γενεών και το χάσμα τους, κατόρθωσα να απομονώσω τις σημαντικές αποφάσεις που τους απασχολούν και που δεν διαφέρουν από τις αποφάσεις ζωής όλων των εποχών, όπως:
- Εκπαιδευτικές αποφάσεις (το τι επιθυμούν να σπουδάσουν ή να μάθουν, καθορίζοντας την καριέρα τους)
- Απόφαση για συνέχιση ή διακοπή των σπουδών τους
- Απόφαση για επιλογή επαγγέλματος, αλλαγή καριέρας, επιχειρηματικότητα
- Αποφάσεις για σχέσεις, επιλογή συντρόφου, γάμος, συμβίωση, διακοπή μιας σχέσης, απόκτηση παιδιών
- Αποφάσεις για προσωπική ανάπτυξη, όπως αυτοπεποίθηση, αλλαγή νοοτροπίας, αναζήτηση βοήθειας, καθορισμός αρχών και αξιών
Θα τους έλεγα λοιπόν, αν μου το επέτρεπαν και δεν το θεωρούσαν παρέμβαση, ότι:
Η λήψη των αποφάσεων είναι μια δεξιότητα που καλλιεργείται με τον χρόνο.
Θα τους έλεγα να σκέφτονται τις επιλογές τους, να ζυγίζουν τα υπέρ και τα κατά μιας απόφασης, να μην διστάζουν να ζητούν συμβουλές από άτομα που εμπιστεύονται.
Θα τους έλεγα ότι στη ζωή δεν έρχονται όλα άμεσα. Χρειάζεται υπομονή και επιμονή για να πετύχουν τους στόχους τους.
Θα τους έλεγα, όσο είναι δυνατόν σ’ αυτές τις ηλικίες της νιότης, να γνωρίσουν τον εαυτό τους και ποια είναι τα δυνατά και αδύνατά τους σημεία που θα διευκολύνουν τις αποφάσεις στη ζωή τους.
Θα τους έλεγα να αναλάβουν την ευθύνη των αποφάσεών τους. Αυτό δείχνει ωριμότητα και βοηθάει στο να μαθαίνει κανείς από τις εμπειρίες.
Θα τους έλεγα να μην φοβούνται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους.
Θα τους έλεγα ότι η ικανότητα προσαρμογής σε νέες καταστάσεις είναι πολύτιμη για τη λήψη αποφάσεων.
Τέλος, θα τους έλεγα ότι η σημασία των λαθών είναι μεγάλη. Κανείς δεν είναι αλάνθαστος. Τα λάθη είναι μέρος της ζωής και μας διδάσκουν πολύτιμα μαθήματα. Το λάθος δεν είναι το τέλος, αλλά μια ευκαιρία βελτίωσης. Να μην το βλέπουν σαν αποτυχία. Θα τους έλεγα να αναλύσουν τους λόγους για τους οποίους μια απόφαση είναι λανθασμένη (λάθος εκτίμηση, παρορμητικότητα, έλλειψη πληροφορίας).
Η αποδοχή ενός λάθους στη λήψη αποφάσεων και η απαλλαγή από ενοχές χρειάζονται υπομονή και χρόνο.
Τώρα, το πόσο θα με άκουγαν είναι μια άλλη ιστορία!
ΑΠΟΦΑΣΗ
…χρειάζονται πολλά τον κόσμο για ν’ αλλάξεις:
«Οργή κι επιμονή,
Γνώση κι αγανάκτηση, στόχαση βαθιά,
Ατέλειωτη καρτερία και γρήγορη απόφαση.»
– Μπέρτολτ Μπρεχτ
