Η Αλεξία Ψαραδέλλη (Αθήνα, 1991) είναι εικαστικός, με έδρα την Αθήνα.
Με κυρίαρχα υλικά το ύφασμα, το πηλό και τις βιντεοπροβολές δημιουργεί εγκαταστάσεις- αφηγηματικούς χώρους όπου πραγματεύεται έννοιες όπως η μνήμη και οι μεταβολές της, η σεξουαλικότητα και το σώμα.
Αποφοίτησε απο την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών ( 2009- 2014 ) με διάκριση και συνέχισε τις σπουδές της στο Edinburgh College of Art ( 2015-2016 ) ως υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση. Κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών σπουδών της απονεμήθηκε η υποτροφία Andrew Grant Bequest απο το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.
Το έργο της έχει παρουσιαστεί σε ομαδικές εκθέσεις, μεταξύ των οποίων:
«Women Move: Real and Imaginary Encounters» (Noucmas Project Space, 2022),
«Back to Athens 8, Sleeping Beauties» (Aθήνα, 2021) , «Interim» (Talbot Rice Gallery, 2016), «Kodra Fresh» (Στρατόπεδο Κόδρα, Θεσσαλονίκης, 2015) .
Συναντήσαμε την Αλεξία Ψαραδέλλη στα εγκαίνια της πρώτης της ατομικής έκθεσης, στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα, με τίτλο «Μήρες» (Mires)*
Πρόκειται για μια σειρά έργων από γλυπτά, σχέδια, βίντεο, και μια εγκατάσταση (installation).
Είναι η νεότερη μέχρι τώρα καλλιτέχνης που παρουσιάζεται από τις στήλες του Just a Number, σηματοδοτώντας το πνεύμα και την, κι από τις δύο πλευρές, διάθεση σύγκλισης και «συγκατοίκησης» των νέων με τους μεγαλύτερους, σε όλες τις περιοχές της κοινωνικής ζωής.
–Αλεξία, θέλεις να μας μιλήσεις για το concept αυτής της πρώτης ατομικής σας έκθεσης; Από πού άντλησες την έμπνευση σου; Σε ποιες πηγές ανέτρεξες;
H ενότητα «Μήρες» είναι ένα σώμα δουλειάς το οποίο δουλεύω τα τελευταία δύο χρόνια. Αφορμή αποτέλεσε μια ιστορία που άκουσα ότι παλιά, πολλά από τα κερκυραϊκά κεραμίδια, χάριν ευκολίας, φτιάχνονταν από καλούπια γυναικείων μηρών, εξ ’ου και η διαφορά στα μεγέθη. Προφανώς, μια τέτοια πληροφορία μού κίνησε την περιέργεια, και κάπως έτσι ξεκίνησα την έρευνα μου πάνω στα κεραμίδια, εντός και εκτός Ελλάδος. Συνάντησα, σε πολλά και διαφορετικά μέρη του κόσμου, αυτή την πρακτική, η οποία αναφέρεται βέβαια μεταξύ μύθου και πραγματικότητας.
-Ποια τεχνική ακολούθησες για τα κεραμικά μέρη των έργων σου;
Παράλληλα με την έρευνα, είχα ήδη αρχίσει να κάνω δοκιμές, χρησιμοποιώντας
τους μηρούς μου. Η διαδικασία έχει ως εξής: Πρώτα παίρνω το αποτύπωμα του μηρού, με γυψόγαζα, και στο εσωτερικό του καλουπιού που προκύπτει, τοποθετώ πηλό. Όταν στεγνώσει, ψήνεται στους 1000 βαθμούς, και έτσι είναι έτοιμο να τελέσει χρέη κεραμιδιού.
Η σκέψη ότι ο γυναικείος μηρός μετατρέπεται σε δομικό υλικό μοιραία με κατεύθυνε προς το λαϊκό παραμύθι το «Γεφύρι της Άρτας» όπου η γυναίκα του πρωτομάστορα χτίζεται, κυριολεκτικά, μέσα στη γέφυρα, προκειμένου να στεριώσει το οικοδόμημα .
Μέσα από την έρευνά μου, συνειδητοποίησα ότι αυτό το παραμύθι- θρύλος βρίσκεται σε πολλές βαλκανικές χώρες, με μικρές παραλλαγές, με κοινό όμως στοιχείο τη γυναικεία θυσία. Γυναικοκτονία. Να κάτι όχι τόσο μακρινό, σκέφτηκα.
-Και ο τίτλος Μήρες; Γιατί με ήτα;
Το καλούπωμα διαφορετικών θηλυκοτήτων και η δημιουργία διαφορετικών μεγεθών κεραμιδιών βρισκόταν και βρίσκεται σε εξέλιξη, και μέσα από συζητήσεις, που προέκυπταν με τον εκάστοτε μηρό, κατά τη διάρκεια του καλουπώματος, αλλά και από την ίδια την επικαιρότητα, με τη μια γυναικοκτονία να διαδέχεται την άλλη, εμφανίστηκε και ο τίτλος της ενότητας.
«Μ ή ρες» με «ή» έτσι ώστε να παραπέμπει στο μηρό, αλλά και στη μοίρα.
Φόρος τιμής για τις μοίρες των μηρών, όλων των θηλυκοτήτων που έχουν εντοιχιστεί διαχρονικά, κυριολεκτικά ή μεταφορικά.
-Ποια υλικά χρησιμοποίησες στα έργα σου;
Κυρίαρχα υλικά στο έργο μου είναι το ύφασμα, ο πηλός, το σώμα, η video performance, τα οποία χρησιμοποιώ με μια ευγενή «ασέβεια» , επιτρέποντας έτσι και στο τυχαίο, το ευτυχές ατύχημα, να έχουν σημαντικό ρόλο στο εικαστικό αποτέλεσμα.
Κάπως έτσι προέκυψαν τα «διπλά» κεραμίδια ( με τίτλο «Μήρες» ) η μίξη διαφορετικών πηλών, καθιστώντας την κάθε Μήρα μοναδική αλλά και η video performance της έκθεσης, με τίτλο
«Μηρολόι».
Παίζοντας με τα κεραμίδια, άρχισα να τα χρησιμοποιώ ως μικρές ασπίδες προστασίας, τοποθετώντας τα πάνω μου. Πολύ ιδιαίτερο το αίσθημα. Από τη μια, ένιωθα τη φροντίδα και τη προστασία του να καλύπτομαι- προστατεύομαι με οικείους μηρούς πάνω στο σώμα μου, από την άλλη να χτίζομαι σε βαθμό ασφυκτικό- ακινησίας.
Ο απόκοσμος ήχος που έκαναν τα κεραμίδια μεταξύ τους όταν τρίβονταν, μού θύμισε κραυγές, και ανατρέχοντας στις πρώτες γυναικείες κραυγές, βρέθηκα τελικά να μελετώ τις Μοιρολογίστρες, τις πρώτες γυναίκες που είχαν λόγο στο δημόσιο στερέωμα και την κινησιολογία τους.
-Η μοίρα των γυναικών ως «θυσία» και ως «μοιρολογίστρες» θα νόμιζε κανείς ότι είναι κάτι πολύ μακρινό στους νέους της γενιάς σας. Οι «ρόλοι» όμως φαίνεται ακόμα καλά κρατούν;
Το βίντεο, ένα αποδομημένο μοιρολόι, αποτελείται από τέσσερις πράξεις σε λούπα, όπου μια γυναικεία φιγούρα άλλοτε κινείται βίαια προσπαθώντας να απεγκλωβιστεί και άλλοτε απολαμβάνει τη προστασία των κεραμιδιών. Από εντοιχισμένη θηλυκότητα μετατρέπεται σε γυναίκα- οίκο και τούμπαλιν.
Πρόκειται για τους διαφορετικούς ρόλους που καλείται να πάρει μια θηλυκότητα, ως παραγωγικό και αναπαραγωγικό ον, τόσο παλαιότερα όσο και στις σύγχρονες κοινωνίες.
– Ίσως είναι πολύ νωρίς, αλλά θα σε ρωτήσω: Και στη συνέχεια;
Μεταφέροντας ένα μεγάλο όγκο δουλειάς από το εργαστήριο μου σε ένα άλλο μέρος, μού δίνεται η δυνατότητα να δω με καθαρό μάτι τη συνέχεια και την εξέλιξη αυτών των έργων.
Σίγουρα θέλω να εμβαθύνω περαιτέρω στις διάφορες κατευθύνσεις που με πάει από μόνη της η έρευνα μου, αλλά και να δώσω περισσότερο χρόνο στο καινούργιο υλικό που εντάχθηκε στη πρακτική μου, το δομικό πλέγμα. Είναι η δεύτερη φορά που παρουσιάζω μεγάλης κλίμακας έργο και η πρώτη που χρησιμοποιώ άλλα σώματα, πέραν του δικού μου, για καλούπια. Αυτές είναι οι πρώτες σκέψεις που με βρίσκουν στο εργαστήριο μου, παίζοντας με τα υλικά μου, μετά από τα εγκαίνια της έκθεσης “Μήρες”.
– Συνέχεια και εξέλιξη, δυο πολύ ελπιδοφόρες προοπτικές, για όλους – νέους και μεγαλύτερους. Ευχαριστούμε, Αλεξία Ψαραδέλλη!
(* «Mires», Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τουντα, Αρματολών Κλεφτών 48, Αθήνα, έως τις 18/11. ‘Ώρες λειτουργίας Τρίτη, Πέμπτη 15:00 – 20:00 | Τετάρτη, Παρασκευή 12:00 – 20:00 | Σάββατο 12:00 – 16:00.)
