Σχολή Χιλλ
Είναι ένα από τα ιστορικά, παλαιότερα ιδιωτικά σχολεία της Αθήνας, που λειτουργεί αδιαλείπτως 193 χρόνια. Στεγάζεται σε κτίριο του Μεσοπολέμου, στη συμβολή των οδών Θουκυδίδου 9 και Ναυάρχου Νικοδήμου, στην Πλάκα. Οικοδομήθηκε το 1937, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Γεωργίου Διαμαντόπουλου, σε θέση παλαιότερου κτιρίου, του 1835.
Ιδρύθηκε από το ζευγάρι των αμερικανών ιεραποστόλων Τζων και Φάννυ Χιλλ, οι οποίοι ήλθαν στην Αθήνα το 1830 για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στον χώρο της εκπαίδευσης των γυναικών. Εγκαταστάθηκαν σ’ έναν παλιό ενετικό πύργο κοντά στη σημερινή οδό Χιλλ, στο υπόγειο του οποίου ίδρυσαν το 1831 το πρώτο αλληλοδιδακτικό σχολείο στοιχειώδους εκπαίδευσης για κορίτσια από τη γειτονιά. Οι πρώτες 20 μαθήτριες μέσα σε δύο μόλις μήνες έγιναν 65 και συνεχώς αυξάνονταν. Για θρανία χρησιμοποιούσαν τα ξύλινα κιβώτια με τα οποία είχαν συσκευάσει τα έπιπλά τους, όταν έφυγαν από την Αμερική. Μαζί με τα πράγματά τους είχαν φέρει και μία κουνιστή πολυθρόνα, από τις πρώτες του είδους, η οποία είχε εντυπωσιάσει ιδιαίτερα όσους τους επισκέπτονταν.
Εκτός από τη σημαντική συμβολή και παρουσία τους στον χώρο της εκπαίδευσης, έντονη ήταν η παρουσία τους και στην κοινωνική ζωή της Αθήνας. Στο σπίτι τους φιλοξένησαν και υποδέχθηκαν παράγοντες της αθηναϊκής κοινωνίας, καθώς επίσης ιερωμένους, περιηγητές, Έλληνες της ομογένειας κά.
Το 1834 οι Χιλλ ίδρυσαν το πρώτο ιδιωτικό Ανώτερο Παρθεναγωγείο και Διδασκαλείο της χώρας, όπου εύπορες οικογένειες της Αθήνας αλλά και της ευρύτερης Ελλάδας έστελναν τις κόρες τους για σπουδές. Από την Χιλλ αποφοίτησαν οι πρώτες δασκάλες του αργότερα συσταθέντος σχολείου της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, το Αρσάκειο. Το σχολείο στεγάστηκε στη σημερινή του θέση, σε οίκημα ιδιοκτησίας του Άγγλου αρχιτέκτονα Τσάρλς Μπρέϊσμπριτζ. Το οικοτροφείο λειτούργησε έως το 1925.
Αν και κάποια στιγμή υπήρξαν κατηγορίες για προσηλυτισμό, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει σκάνδαλο, που έμεινε στην ιστορία ως τα “Χίλλεια”, αυτές κατόπιν έρευνας της Αρχιεπισκοπής, αποδείχθηκαν συκοφαντίες και σκευάσματα των πολέμιων των Χιλλ.
Μετά τον θάνατο του Τζων και της Φάννυ Χιλλ (1882 και 1884 αντίστοιχα) τη διεύθυνση του σχολείου ανέλαβε η ανιψιά τους, Μπέσση Μάσσων. Το 1885, κτίστηκε στον περίβολο της Σχολής το μικρό παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, εις μνήμην των ιδρυτών, το οποίο κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο, το 1980, από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Το 1944 το σχολείο επιτάχθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις για τη στέγαση βομβόπληκτων οικογενειών. Το 1982 διακόπηκε η λειτουργία του Γυμνασίου & Λυκείου και σήμερα η Σχολή Χιλλ, λειτουργεί ως νηπιαγωγείο και δημοτικό για αγόρια και κορίτσια και διευθύνεται από τα μέλη της πέμπτης και έκτης γενιάς της ίδια οικογένειας, από την πλευρά της Φάννυς Χιλλ.
Το σχολείο, από την αρχή της λειτουργίας του, έχει αποσπάσει πολλά βραβεία για το εκπαιδευτικό του έργο, όπως χρυσό μετάλλιο από τον ΄Οθωνα (1836), έγγραφο βασιλικής ευαρέσκειας για τα πενήντα χρόνια λειτουργίας του, από τον Γεώργιο Α’ (1881), χρυσό μετάλλιο από τον Δήμο Αθηναίων (1953), βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1985).
Ανάμεσα στις απόφοιτες της Σχολής Χιλλ είναι η Σοφία Τρικούπη η Ελίζα Σκουζέ, η Ελένη Μπούκουρα-Αλταμούρα, η Λιλίκα Νάκου, η Αγγελική Χατζημιχάλη, η Κυβέλη, η Κατίνα Παξινού, η Θεώνη Δρακοπούλου (Μυρτιώτισσα) κά.
8ο Γυμνάσιο Αθήνας – “Μιχαήλ Νομικός”
(Νικοπόλεως, Αγ. Παρασκευής και Μιχ. Νομικού) (Σήμερα στο συγκρότημα Νομικού στεγάζονται το 8ο Γυμνάσιο και Λύκειο, το 1ο Εσπερινό Γυμνάσιο και Λύκειο & το 4ο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Αθηνών).
Η ιστορία του ξεκινά όταν το Β’ Βαρβάκειο Γυμνάσιο (ένα από τα δύο γυμνάσια – Α’ Βαρβάκειο και Β’ Βαρβάκειο – που στεγάζονταν από το 1880 έως το 1911 στο κτίριο του Βαρβακείου Λυκείου), μεταστεγάστηκε από την οδό Αθηνάς, σε κτίριο της οδού Μ. Βόδα 26 και το 1914 μετονομάστηκε σε Η’ Γυμνάσιο. Μέχρι το 1926 λειτουργούσε, με μισθωτικό χρόνο, σε διώροφο κτίριο της Κυψέλης (συμβολή των οδών Επτανήσου και Σύρου) αλλά ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός μαθητών απαιτούσε μεγαλύτερους χώρους.
Το πρόβλημα στέγασης λύθηκε με το κληροδότημα του ομογενούς δημοσιογράφου από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, Μιχαήλ Νομικού, με καταγωγή από τη Λαγκάδα της Αμοργού, ο οποίος με τη διαθήκη του δώρισε στον Δήμο, οικόπεδο για ανέγερση «σχολεία αρρένων και θηλέων κατά το νεώτατο σύστημα». Το κτίριο, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Γ. Πάντζαρη, θεμελιώθηκε το 1926, ολοκληρώθηκε το 1930 και ονομάστηκε “Διδακτήριο Μιχαήλ Νομικός“, σύμφωνα με την επιθυμία του ευεργέτη του.
Το Η’ Γυμνάσιο ήταν ένα από τα μεγαλύτερα και εμβληματικότερα δημόσια σχολεία της εποχής του και εκτός από τις αίθουσες διδασκαλίας διέθετε εστιατόριο, αίθουσα εκδηλώσεων, ιατρείο, εργαστήρια χειροτεχνίας, λουτρά με αποδυτήρια κά. Άνοιξε δε τον δρόμο για τα σχολεία του ’30, ή “σχολεία Παπανδρέου”, όπως έγιναν γνωστά.
“Το Η’ Γυμνάσιο μεταφέρθηκε από το παλαιό κτίριο της οδού Επτανήσου με τις ημιερειπωμένες αίθουσες και τη στενάχωρη αυλή στο μεγαλοπρεπέστατο για εκείνα τα χρόνια – καινούργιο κτίριο – πρώτο γυμνάσιο που κτίστηκε ειδικά γι’ αυτή τη δουλειά“, γράφει ο τότε μαθητής, Αλέκος Σακελλάριος και συνεχίζει “Συνηθισμένοι από το στρίμωγμα μέσα σε μικρές και ακατάλληλες αίθουσες διδασκαλίας μείναμε κατάπληκτοι από την πολυτέλεια του νέου μας σχολείου. Όλα καινούργια, όλα λαμπερά, όλα απαστράπτοντα“.
Το 1934, ανεγέρθηκε στον περίβολο του σχολείου το παρεκκλήσι των Ταξιαρχών, για εκκλησιασμό των μαθητών, σε σχέδια Νικολάου Μητσάκη, το οποίο αγιογραφήθηκε από τον Σπύρο Παπαλουκά. Το εκκλησάκι καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής, αλλά όταν ξαναχτίστηκε μεταπολεμικά, οι αγιογραφίες δεν αποκαταστάθηκαν.
Οι μαθητές του Η΄ είχαν έντονη δράση εκείνα τα μαύρα χρόνια, οργανωμένοι στην αντιστασιακή οργάνωση ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων), συμμετέχοντας σε απεργίες και απέχοντας από τα μαθήματά τους, διαμαρτυρόμενοι ενάντια στην αποστολή Ελλήνων ομήρων σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας. Όπως διαβάζουμε στο βιβλίο της Ρούλας Κοντογιάννη, το Η’ Γυμνάσιο υπέστη ένα οικονομικό πλήγμα, κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών, όταν καταστράφηκε από βομβαρδισμό ένα ακίνητο στην Ομόνοια, κληροδότημα από τον Μιχαήλ Νομικό και με τα έσοδα από την εκμετάλλευσή του, καλύπτονταν έξοδα της λειτουργίας του σχολείου.
Στο Η’ Γυμνάσιο δίδαξαν σημαντικοί εκπαιδευτικοί, όπως ο ζωγράφος Νίκος Καλογερόπουλος, ο λογοτέχνης Γιάννης Σιδέρης, η συγγραφέας Λιλίκα Νάκου, ενώ απόφοιτοι του σχολείου, “ογδοήτες” όπως τους έλεγαν, υπήρξαν σημαντικές προσωπικότητες της κοινωνικοπολιτικής και πνευματικής ζωής του τόπου. Ανάμεσα σ’ αυτούς, ο ΠτΔ Κωνσταντίνος Καραμανλής, Άγγελος Τερζάκης, Ανδρέας Εμπειρίκος, Φιλοποίμην Φίνος, Δημήτρης Ροντήρης, Κορνήλιος Καστοριάδης, Τάσος Αθανασιάδης, Αλέκος Σακελλάριος, Χρύσανθος Μποσταντζόγλου (Μπόστ), Δημήτρης Μητροπάνος, Θάνος Μικρούτσικος, Αντώνης Καφετζόπουλος, Γιάννης Ζουγανέλης, Πάνος Σιδηρόπουλος.
Βιβλιογραφία
1. Γιοχάλας Θανάσης – Καφετζάκη Τόνια, ΑΘΗΝΑ. Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία, Εκδ. ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΤΗΣ “ΕΣΤΙΑΣ”, Αθήνα, 2013
2. Κοντογιάννη Ρούλα, Η’ Γυμνάσιο Αθηνών, Εκδ. ΚΕΔΡΟΣ, Αθήνα, 2003
3. Κυδωνιάτης Σόλων, Αθήνα. Παρελθόν και Μέλλον. Εκδ. Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, Αθήνα, 1985
4 Σκουμπουρδή Αρτεμις, ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ – ΠΛΑΚΑ. Οι γειτονιές των θεών, Εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 2016
