Ανήκω στην εκλεκτή μειονότητα των εργαζόμενων συνταξιούχων. (Σχεδόν) το τελευταίο πράγμα που κάνω πριν κοιμηθώ είναι να κλείσω το laptop, έχοντας ήδη προετοιμάσει τις δουλειές της επόμενης μέρας. Το laptop, ηρωικό, σύγχρονο απόγονο μιας σπουδαίας γενιάς, που ξεκίνησε από ευτραφείς, κάπως τετράγωνους, υπέρβαρους προγόνους που κατοικούσαν σε πύργους και μας έστελναν στα θρανία για να μάθουμε την περίπλοκη ms-dos γλώσσα τους. Το laptop που, μέσα από τα εκατοντάδες παραθύρια του, με παρασύρει σε συναρπαστικά ταξίδια για τη δουλειά μου και όχι μόνο. Αναγνωρίζω ότι, πέρασα τις περισσότερες δύσκολες ώρες της ζωής μου, καταφεύγοντας στο πληκτρολόγιό του, αντικαθιστώντας τις σκόρπιες, σκούρες σκέψεις μου με πλάνα και ιδέες που ήταν σαν να μου τα υπαγόρευε ο ρυθμικός ήχος των πλήκτρων του. Ακόμη και την πιο βαθιά τεμπελιά μου, το απόλυτο dolce far niente μου, όταν, μετά από ένα αδιάκοπο 18ωρο δουλειάς, είμαι ικανή να περάσω μια μέρα ολόκληρη, χαζεύοντας το ταβάνι ή ακούγοντας αφηρημένα μουσική, πάλι μαζί τα κάνουμε, με τις δικές του μουσικές επιλογές.
Έχω όμως και πολλούς φίλους, συνομήλικους, λίγο μικρότερους ή μεγαλύτερους, που δεν έχουν λόγους να ανοιγοκλείνουν laptops. Που ανήκουν σε μια αριθμητικά κυρίαρχη, πλην όμως σχεδόν αόρατη πλειονότητα. Είναι εκείνοι -και εκείνες, φυσικά- που, από μια καθημερινότητα σε ένα γραφείο, με την παρέα άλλων ανθρώπων που αποτελούσαν ένα πολύτιμο πλαίσιο κοινωνικοποίησης ώστε να χορταίνουν και τις βαθύτερες ανάγκες τους, βρέθηκαν ξαφνικά σαν γαντζωμένοι από τα κάγκελα μιας ταράτσας, πάνω από το κενό. Ίσως μόνο έτσι μπορεί να περιγράψει κάποιος αυτή τη μετέωρη θέση που περιμένει τον άνθρωπο μετά την έξοδό του από την «ενεργό δράση». Πόσο άδικη έκφραση αυτή. Λες και κάθε δράση που προσπαθείς με κόπο να δημιουργήσεις για τον εαυτό σου, έτσι κρεμασμένος από τα κάγκελα, κρίνεται προκαταβολικά άχρηστη ως μη «ενεργός». Εντάξει, μπορείς να γραφτείς σε ένα γυμναστήριο, να αφοσιωθείς σε εγγόνια, να αποκτήσεις ένα χόμπι, αλλά το συναίσθημα του κενού όταν ξυπνάς το πρωί αργεί να πληρωθεί. Ή, μπορεί να μην πληρωθεί και ποτέ. Η έξοδος στη σύνταξη γίνεται ξαφνικά σύμβολο ανικανότητας. «Μα, δεν μπορείς να καταλάβεις εσύ», λένε οι νέοι. «Ωχ, ακόμα δεν έμαθες να πληρώνεις τους λογαριασμούς σου μέσω e-banking; Δεν προλαβαίνω να στους πληρώνω εγώ». «Ε, αφού δεν έχεις έτσι και αλλιώς κάτι καλύτερο να κάνεις, έλα να κρατήσεις τα παιδιά να πάμε και εμείς κανένα σινεμά!».
«Δεν βρίσκεις καμιά παλιά συμμαθήτρια να γεμίζεις την ώρα σου; Έχουμε κι εμείς τις δουλειές μας…».
Δεν ξέρω, όμως, αν το πρόβλημα είναι να γεμίζεις ώρες ή να χτίσεις ένα καινούργιο αμυντικό δόγμα για πληγές που δεν είχες φανταστεί πόσο εύκολα και βαθιά θα άνοιγαν όταν θα ερχόταν, μοιραία, η εποχή της μη «ενεργού δράσης».
Γιατί η απραξία είναι ένα σημείο που γειτονεύει απελπιστικά με τη σκοτεινή τρύπα της κατάθλιψης. Εκεί, δηλαδή, που πρέπει πάλι να σηκώσεις ψηλά τα μανίκια και να εργαστείς σκληρά, όχι για να φέρεις αποτελέσματα και να πάρεις προαγωγή, αλλά για να χαράξεις ένα καινούργιο δρόμο που να μην πασαλείβει απλώς τις ανάγκες για έναν σκοπό, έναν προορισμό, αλλά να τις επαναπροσδιορίζει και να τις νοηματοδοτεί.
Μη νομίζετε ότι είναι πολύ δύσκολο, πάντως.
Το μόνο που χρειάζεται είναι να διερευνήσετε δρόμους, ευκαιρίες και προοπτικές, να ακούσετε ιδέες, να βρείτε εκπληκτικούς μέντορες, coaches, να παρακολουθήσετε μαθήματα, να φοιτήσετε στο πανεπιστήμιο, να βρείτε παρέα για ταξίδι, να κλείσετε μια θέση για το διάστημα, να γίνετε γκουρού της ψηφιακής τεχνολογίας, sous-chef, dog-walker – ό,τι λαχταράτε είναι εκεί, αρκεί να ανοίξετε ένα laptop!
