‘Η Λαϊκή Αγορά’ ‘Street market’
Παναγιώτης Τέτσης (1925-2016)
Χρώματα, φως, κίνηση, ένταση, ζωή. Ένα ‘καλειδοσκόπιο’ πολυχρωμίας, αρμονίας και ποιητικής αλληγορίας.
Κάθε Παρασκευή, την ίδια ώρα στην οδό Ξενοκράτους στο Κολωνάκι, στήνουν τους πάγκους τους σε γραμμική ευθεία, σαν ένα πελώριο μοναστηριακό τραπέζι, σαν σκηνικό εκρηκτικής φυσικής ομορφιάς, γεμίζοντας τον δρόμο με καφάσια που ξεχειλίζουν από πολύχρωμα φρούτα, κόκκινα και πορτοκαλί, καταπράσινα λαχανικά σε σχήματα διαφορετικά, κάθε λογής πραμάτειες και κόσμος πολύς να απολαμβάνει τη γιορτή των καθημερινών απλών πραγμάτων.
Σαν την Αρχαία Αγορά κάποτε και τα παζάρια της Ανατολής μέχρι σήμερα, εκεί που χτυπάει η καρδιά της πόλης. Αυτό το πολύχρωμο ψηφιδωτό που σφύζει από ζωή, ‘χρώματα και αρώματα’, ήταν το ζωντανό ‘πρόσχημα’, η αφορμή για εκείνες τις ζωγραφικές συνθέσεις που ξεπήδησαν μαγικά από την παλέτα του Παναγιώτη Τέτση, που μέσα από το ατελιέ του, στον ίδιο δρόμο, ζωγράφιζε γεμάτος έμπνευση το αριστούργημα του, έναν ύμνο στην ευ-δαιμονία της καθημερινότητας. Ένα εγκώμιο στα ασήμαντα πράγματα της ζωής, που η ματιά του καλλιτέχνη μεταμορφώνει σε έργο τέχνης.
Δεν ζωγράφιζε τόσο τα πράγματα, όσο τη ‘συμφωνία των τόνων τους’ με τη ροή μιας κινηματογραφικής ταινίας και τον παλμό της ανθρώπινης συνύπαρξης σε μια γιορτή, ένα λαϊκό πανηγύρι.
Το εμβληματικό έργο της ‘Λαϊκής Αγοράς’, που βρίσκεται (δωρεά του καλλιτέχνη) στην είσοδο της Εθνικής Πινακοθήκης είναι λάδι σε μουσαμά 249 εκ. x 1215 εκ. και είναι ένα από τα 13 ομότιτλα έργα που φιλοτέχνησε ο ‘ζωγράφος με τα πινέλα και τα χρώματα’ όπως του άρεσε ο ίδιος να συστήνεται.
Γεννήθηκε στην Ύδρα το 1925 και λάτρεψε το νησί του. Ήταν ερωτευμένος με τα βράχια της, τη θάλασσα της, τα σπίτια της και τις σκιές της. Είχε σπουδαίους δασκάλους τον Δημήτρη Πικιώνη, τον Νικολή Χατζηκυριάκο – Γκίκα και τον Κωνσταντίνο Παρθένη. Διδάχθηκε πολλά, αλλά γρήγορα ακολούθησε τον εσωτερικό του ‘δαίμονα’ και βρήκε την προσωπική του πινελιά και μια μοναδική ταυτότητα που σφράγισε τη σύγχρονη ζωγραφική ως ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της ελληνικής μεταπολεμικής γενιάς.
Στο περίφημο ‘ατελιέ’ του, της Ξενοκράτους, μαγεμένος από τη ‘συμφωνία των χρωμάτων’ που ξετυλίγονταν μπροστά του, κάθε Παρασκευή την ημέρα της Λαϊκής Αγοράς, μυήθηκε στην αλχημεία των αποχρώσεων και άρχισε να συνθέτει έργα γεμάτα φως, τόνους και αντιθέσεις.
Σε κάθε θέση που βρέθηκε, υπήρξε σπουδαίος και βαθιά ανθρώπινος. Δάσκαλος χαρισματικός στη Σχολή Καλών Τεχνών (1976-1991) όπου έμεινε η περίφημη φράση του ‘Αποτινάξτε τον δάσκαλο σας…’
Και βέβαια, κανείς από τους μαθητές του δεν θέλησε ποτέ να φύγει από τη μαγική ατμόσφαιρα μιας ζωγραφικής ‘ελληνικής, που είναι ταυτόχρονα φωτοτροπική και χρωματική’, όπως έγραφε για τον Τέτση, η Μαρίνα Λαμπράκη- Πλάκα.
Μπορεί η Ύδρα να ήταν η πρώτη του έμπνευση, αλλά εμμονή του έγινε η Σίφνος, που μάγεψε το βλέμμα του από την πρώτη στιγμή και της αφιέρωσε πολλά έργα όπως η εμβληματική ελαιογραφία ‘Σίφνος εν κατόψει’ που χάρισε στην Εθνική Πινακοθήκη.
‘Η Ύδρα είναι η σύζυγος, αλλά η Σίφνος είναι η ερωμένη’ έλεγε με το γνωστό του χιούμορ για το νησί που ερωτεύτηκε με την πρώτη ματιά. Έστησε και εδώ το μικρό του ατελιέ όπου ζωγράφιζε μεγάλα έργα όπως και στην Ξενοκράτους το ίδιο και στην ‘Υδρα.
Σε κάθε χώρο άλλαζε και η έμπνευση, μέσα από τον διάλογο με το φυσικό περιβάλλον και τις παραστάσεις.
Από τη ‘Λαϊκή Αγορά’ στην Ξενοκράτους, στα βράχια και τη θάλασσα της Ύδρας, για να ανακαλύψει το απόλυτο ασπρόμαυρο, μέσα από το εκτυφλωτικό φως της Σίφνου.
Ζωγραφος, χαράκτης, καθηγητής, ακαδημαϊκός και συνάμα ένας ωραίος, γοητευτικός άνθρωπος, πάντα καλοντυμένος με το χαρακτηριστικό ‘papillon’ ο Παναγιώτης Τέτσης.
Η προτομή του βρίσκεται σήμερα στην Υδρα, στον ‘Κήπο των Υδραίων Ζωγράφων’ τόπο συλλογικής μνήμης, δίπλα στον Νίκο Νικολάου, τον Νικολή Χατζηκυριάκο -Γκίκα, τον Περικλή Βυζάντιο και τον Παύλο Παντελάκη όλοι τους σπουδαίοι Υδραίοι, που ύμνησαν και ανέδειξαν το κάλλος του ιστορικού νησιού.
Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του, η Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου εκθέτει 160 έργα του σε μια αναδρομική έκθεση με τίτλο ‘Η Εμμονή του βλέμματος’.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 31.10.25.
