Παρακολουθώ ένα βίντεο που έχει κάνει τρελά νούμερα στο διαδίκτυο*.
Η σκηνή στην τάξη γιαπωνέζικου νηπιαγωγείου.
Τα αξιολάτρευτα νήπια, αναπαριστούν οδηγό και επιβάτες στο εσωτερικό λεωφορείου. Εισέρχεται «επιβάτης» με δήθεν πρόβλημα βάδισης ή ισορροπίας… ‘Αμεσα σηκώνεται ένας «καθήμενος» και του παραχωρεί τη θέση του, ενώ απλώνει πάνω το χέρι για να στηριχθεί από τη (φανταστική) χειρολαβή. Ο «οδηγός» κοιτάει πού και πού στον χώρο πίσω του αν όλα βαίνουν καλώς. Το «παιχνίδι» επαναλαμβάνεται έως ότου όλοι οι «επιβάτες» έχουν σηκωθεί τουλάχιστον μία φορά να παραχωρήσουν τη θέση τους σε κάποιον. Το μάθημα (πείτε το ενσυναίσθησης, πείτε το καλής κοινωνικής συμπεριφοράς, πείτε το συμπαράστασης, συμπόνοιας για τον έχοντα ανάγκη) εμπεδώθηκε.
Αποφεύγω τον πειρασμό να συγκρίνω εδώδιμα εκπαιδευτικά συστήματα με το ιαπωνικό μοντέλο, ένα από τα 3-4 καλύτερα στον κόσμο, για να μην μελαγχολήσω.
Δεν μπορώ όμως να μην αναρωτηθώ (ρητορικά, μάλλον) αν οι ημέτεροι γονείς / παππούδες / γιαγιάδες υποστηρίζουμε γενικά ένα τέτοιο «μάθημα» με την αντίστοιχη «εκπαίδευση» εντός οικογενειακού περιβάλλοντος – στενού κι ευρύτερου.
Από όπου, ας το παραδεχτούμε πια, ξεκινούν όλα. Και όχι μόνο από την ηλικία που θα πάει σχολείο, αλλά πολύ πριν. Από την ώρα που το ζωάκι – ανθρωπάκι – μωρό αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του και τους άλλους συγκατοίκους του και ομοειδείς του.
Τι κάνει τη διαφορά ώστε το «ζωάκι» να εξελιχθεί σε ανθρώπινο, λογικό ον; Εκτός βέβαια από τον ανώτερο εγκέφαλο του ανθρώπινου είδους; Προφανώς, η εκπαίδευση, η παιδεία, η αγωγή που θα λάβει. Η καλλιέργεια – αέναο σκάλισμα σε περιβολάκι – του ψυχικού και του συναισθηματικού του κόσμου.
Κι εδώ αρχίζουν τα δύσκολα, στην περίπλοκη και υπερ-πιεστική εποχή που ζούμε. Τα καθόλου προφανή, από ό,τι φαίνεται.
Γυρνάω ξανά και ξανά στο μυαλό μου το ερώτημα, «Μα πώς είναι δυνατόν;;» προσπαθώντας να απαντήσω στο πιο ακραίο κι από τυφώνα φαινόμενο της εποχής μας. Αυτό της ανήλικης βίας. Που «ασκούν» με φρικιαστικό τρόπο κάποια πρώην αθώα αξιαγάπητα πλάσματα κατά των ανηλίκων συνομηλίκων τους. Υποθέτω ότι και για αυτά τα παιδιά, όταν γεννήθηκαν, οι γεννήτορες τους θα άρχισαν να ονειρεύονται «τι θα γίνει όταν μεγαλώσει;» δίνοντας ενδόμυχα απαντήσεις γεμάτες μεγάλες ελπίδες, υψηλές προσδοκίες, λαμπρές φιλοδοξίες… Τι συνέβη όμως στη μέση της διαδρομής και τα όμορφα όνειρα κατέληξαν στην τραγική πραγματικότητα ενός επικίνδυνου έφηβου, ή και μικρότερου αλίμονο, κακοποιού;
Απαντήσεις θεωρητικές, αναλύσεις επιστημονικά τεκμηριωμένες, κοινωνικές έρευνες επικυρωμένες από στατιστικές (ζοφερές) πλημμυρίζουν καθημερινά τα Μέσα κάθε μορφής και τα δίκτυα, σφυροκοπώντας μας εμάς, την παραζαλισμένη κοινωνία, με ακόμα ένα τρομακτικό «νεωτεριστικό» φαινόμενο που μοιάζει να εξαπλώνεται με ταχύτητα επιδημίας Covid.
Ξαναγυρνάω στο αρχικό ερώτημα (τι θα θέλαμε να γίνουν όταν μεγαλώσουν) κι αναρωτιέμαι με γερή δόση φριχτής υποψίας: μήπως η κλασική, αρχετυπική ερώτηση δεν είναι και τόσο αθώα, ούτε και τόσο τίμια; Μήπως υποκρύβει δικές μας προβολές, προέκταση εαυτού μας, χειραγώγηση, φορτία στα πλασματάκια από την κούνια, ερήμην; Υποσυνείδητα, σίγουρα. Από άγνοια πολύ συχνά κι από καλώς εννοούμενη αλλά κακώς υλοποιούμενη, στην πορεία, γονική ή άλλη κηδεμονία.
Στο τεύχος αυτό δεν αποπειραθήκαμε να δώσουμε συνταγές, ούτε να επαναλάβουμε εικασίες, πρακτικές, θεωρίες – χωρίς νόημα θα ήταν κάτι τέτοιο άλλωστε. Ούτε αποδίδουμε, ως αυτόκλητοι εισαγγελείς, ευθύνες άνισες στις διάφορες πηγές κι εστίες του «κακού», της ανήλικης βίας.
Εστιάσαμε μόνο, με γερό φακό, στην ερώτηση του τίτλου, και, προσπαθώντας να την απογυμνώσουμε από τη ζαχαρένια της υφή, να την αποδείξουμε άκαιρη, άκυρη, και αυστηρά ακατάλληλη για αυτούς περί των οποίων πρόκειται: τους πολύτιμους, λατρεμένους ανηλίκους μας.
Προτείνουμε:
Μικροί Γκάνγκστερ στο σπίτι, Αναστασία Σιδέρη
Επαναπροσδιορίζοντας την επιτυχία με τη σωστή ερώτηση, Μάρθα Μυλωνά
Δεν ξέρω, δεν είδα, δεν πρόσεξα, δεν φταίω, ‘Εφη Καρακίτσου
Το παιδί μου θέλω να γίνει χαρούμενο, Χριστίνα Τσίγκρη
Σπασμένα αυγά, Εμμανουέλα Νικολαΐδου
Ιστορικά Σχολεία της Αθήνας, ‘Ελενα Ντάκουλα
Όταν μεγαλώσω θα γίνω…prima!, Ξένια Κούρτογλου
Μια δύσκολη ερώτηση, Τέτα Διαμαντοπούλου
Η Μελωδία της Ευτυχίας του, Ευτυχία Αλεξανδροπούλου
Κι ακόμα:
- Ακολουθείστε την Α. Σιδέρη σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στην Ιδιόμορφη Χώρα των Βάσκων.
- Το μέλλον της ΤΝ/ΑΙ σε σχέση με την Ενέργεια, Δημήτρης Δημητριάδης, TheFutureCats.
- Φροντίδα παιδικών δοντιών, Δρ. Γιώργος Μπουλντής.
- Μια καινοτομία στις τραπεζικές κάρτες κάνει τις «δύο σε μία», και χρεωστική και πιστωτική. Ανακαλύψτε τη νέα κάρτα Dual της Εθνικής Τράπεζας.
- Πρωτοβουλία Κοινωνικής Υπευθυνότητας AdvantAge, του KPMG Group, με σκοπό την εξάλειψη των ηλικιακών διακρίσεων (ageism) στο εργασιακό περιβάλλον, που ξεκίνησε στρατηγική συνεργασία με το Just a Number.
*Δείτε το βίντεο πατώντας εδώ.
