Άνθρωποι, πλάσματα λατρείας των προτύπων.
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: Καθημερινά σκρολάρουμε στα κοινωνικά δίκτυα. Και συχνά παρακολουθούμε σαν μαγεμένοι τα σύγχρονα πρότυπα. Βλέπουμε «επιτυχημένους» να ζουν και να συμπεριφέρονται σαν βασιλείς, άλλους να μοιάζουν σαν σταρ του κινηματογράφου με αψεγάδιαστα πρόσωπα και κοιλιακούς (ας είναι καλά τα φίλτρα!!!) και άλλους να προωθούν σαν σύγχρονοι γκουρού προϊόντα και υπηρεσίες που υπόσχονται μακροημέρευση, ευτυχία και επιτυχία.
Παρατηρούμε με θαυμασμό και τη ζωή διάσημων ποδοσφαιριστών, τενιστών, μοντέλων, τραγουδιστών, κοσμικών επιχειρηματιών και πολιτικών μαϊντανών που περιφέρουν τις ασήμαντες συχνά προσωπικότητες τους στα κανάλια. Επίσης παρακολουθούμε με πάθος reality shows όπου ο «επιτυχημένος» είναι αυτός που τρέχει πιο πολύ, φωνάζει πιο δυνατά ή έχει περισσότερους followers.
Ξεχνάμε τους επιστήμονες εφευρέτες, τους γιατρούς χωρίς σύνορα, τους ακριτικούς δασκάλους, τους φιλάνθρωπους της διπλανής πόρτας, τους ρομαντικούς ιδεαλιστές, τους ακάματους ειρηνοποιούς…
Αναρωτιέμαι, λοιπόν, πόσο λάθος δρόμο έχουμε πάρει όσον αφορά στα πρότυπα που θαυμάζουμε και ακολουθούμε.
Στην πραγματικότητα, η κοινωνία μας έχει γεμίσει με «πρότυπα φούσκας».
Δηλαδή ανθρώπους που λάμπουν προς τα έξω, αλλά σπάνια έχουν κάτι ουσιαστικό να προσφέρουν. Για παράδειγμα:
Ο «τέλειος» influencer: Μας πουλάει το όνειρο της πολυτελούς ζωής και της αψεγάδιαστης εικόνας, αλλά αφήνει απ’ έξω την ένδεια στο εσωτερικό του πακέτου του.
Ο ματαιόδοξος επιχειρηματίας: Παρουσιάζεται σαν τον σούπερ επιτυχημένο, με τα βραβεία (συχνά σικέ), την κοσμική ζωή και τη σύζυγο φιλάνθρωπο που περιφέρεται στα γκαλά, αλλά κρύβει τις κοινωνικές ανισότητες που συντηρεί στην επιχείρησή του.
Ο πολιτικός σωτήρας: Ο σύγχρονος Μαυρογιαλούρος που θα βρει δουλειά στο παιδί σου και θα σώσει τη χώρα από τους «κακούς», ενώ ευλογεί τα γένια του για τα όσα σχεδιάζει επί χάρτου και ποτέ δεν κάνει.
Ο «επαναστάτης» ποπολάρος: Φωνάζει για αλλαγές, φτιάχνει μανιφέστα, αλλά συχνά δεν κάνει τίποτα πέρα από αναρτήσεις, likes και shares, άντε και το να τρέχει σε καμμιά αντιστασιακή πορεία.
Υπάρχει ένδεια προτύπων λοιπόν; Και γιατί;
Δυστυχώς, ναι υπάρχει. Όμως, η ένδεια δεν είναι μόνο προτύπων. Υπάρχει σαν αποτέλεσμα της ένδειας οικονομικής, ένδειας συναισθηματικής, ένδειας ουσιαστικής επικοινωνίας, ή ένδειας αξιών. Ζούμε σε μια εποχή όπου η τεχνολογία μάς συνδέει με όλο τον κόσμο, αλλά μας αποξενώνει από τους ανθρώπους γύρω μας. Κοιτάμε τις οθόνες μας σαν τα πρόβατα, χαμένοι στην πλάνη του echo chamber μας, και χάνουμε τις πραγματικά μεγάλες στιγμές και επιτεύγματα που αξίζει να μάθουμε.
Η ένδεια στα πρότυπα δεν προκύπτει από έλλειψη ταλαντούχων ανθρώπων, αλλά από τον τρόπο που επιλέγουμε να τους προβάλουμε σαν κοινωνία, γιατί είναι πιο εύκολο να πουλήσεις φούμαρα για μεταξωτές κορδέλες παρά πραγματικότητα.
Οι λόγοι είναι πολλοί, αλλά επιλέγω 3 σημαντικούς:
Καπιταλιστική κουλτούρα: Έχει στρέψει την προσοχή μας στα χρήματα και τη φήμη, και όχι στην ουσία.
Εξάρτηση από τα social media: Ο αλγόριθμος προωθεί ό,τι είναι γρήγορο και εύκολο να καταναλωθεί.
Έλλειψη εκπαίδευσης: Δεν μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε την αξία του βάθους και της προσπάθειας.
Η κοινωνία, και κυρίως οι νέες γενιές, χρειάζονται όμως πρότυπα που να ανεβάζουν το επίπεδο.
Χρειάζεται να επενδύσουμε στις σχέσεις μας, στην εκπαίδευση, στην αλληλεγγύη. Και κυρίως, χρειάζεται να σταματήσουμε να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους, ειδικά με τις φούσκες.
Η κοινωνία έχει ανάγκη από αυθεντικότητα, από αξίες που ενώνουν, από ανθρώπους που δεν φοβούνται να είναι ατελείς, από ηγέτες που εμπνέουν με το όραμα και τον τρόπο ζωής και δράσης τους. Ανθρώπους που έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:
Εμπνέουν ουσιαστικότητα: Άνθρωποι που ξεχωρίζουν για τις ιδέες τους, την ακεραιότητά τους και το τι και πώς προσφέρουν στην κοινότητα.
Αναδεικνύουν την ενσυναίσθηση: Ο κόσμος χρειάζεται λιγότερο εγωισμό και περισσότερο ενδιαφέρον για το «εμείς». Τα πρότυπα πρέπει να δείχνουν ότι η πραγματική δύναμη είναι η σύνδεση με τους άλλους.
Προάγουν την κριτική σκέψη: Σε έναν κόσμο γεμάτο πληροφορίες, συχνά fake ή απλά διαστρεβλωμένες, οι νέες γενιές πρέπει να μάθουν να σκέφτονται, όχι απλά να καταναλώνουν. Χρειάζονται πρότυπα που να αμφισβητούν το status quo.
Τελικά, η κοινωνία δεν χρειάζεται άλλους «τέλειους» ανθρώπους. Χρειάζεται αληθινούς.
Καθώς αλλάζουμε και εξελισσόμαστε, έτσι αλλάζουν και τα πρότυπά μας. Η αναζήτηση προτύπων είναι μια συνεχής διαδικασία αυτογνωσίας. Και ξεκινάει από το πως επιλέγουμε να κοιτάξουμε μέσα μας. Πως να διακρίνουμε το αυθεντικό από το κίβδηλο. Πως να επιλέξουμε, να στηρίξουμε και να προωθήσουμε ανθρώπους που προσφέρουν κάτι ουσιαστικό και, κυρίως, να διδάξουμε στις νέες γενιές ότι δεν χρειάζεται να γίνουν οι προσωπικότητες με το τέλειο post, αλλά η καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους.
