Με ιδιαίτερη χαρά η γκαλερί Crux παρουσιάζει την ατομική έκθεση I Am Blood του σημαντικού καλλιτέχνη Jan Fabre.
Την έκθεση επιμελείται η Δρ. Ιστορίας της Τέχνης και επιμελήτρια Κατερίνα Κοσκινά* με την οποία ο καλλιτέχνης έχει μια μακρόχρονη και σταθερή συνεργασία.
Η έκθεση περιλαμβάνει έργα φιλοτεχνημένα με την τεχνική του ψηφιδωτού από την πρόσφατη δουλειά του, γεγονός που τονίζει το ενδιαφέρον και τοσεβασμό του καλλιτέχνη για τις τεχνικές περασμένων εποχών.
Η ενότητα I Am Blood της σειράς MOSAICS (2023) είναι δουλεμένη με πλακίδια (ψηφίδες) χρυσού 24 καρατίων και σμάλτο.
Ο Jan Fabre, είναι γνωστός για την πολυδιάστατη αναγεννησιακή προσέγγιση της τέχνης, τη μελέτη της ιστορίας της, τη διασύνδεσή της με το χώρο της επιστήμης, αλλά και των παραδοσιακών τεχνικών. Τα επιτοίχια ψηφιδωτά, όπως και τα σχέδια από τη σειρά Je suis sang (2005) που επίσηςπαρουσιάζονται στην έκθεση, αποτελούν την εικαστική συνέχεια της ομώνυμης performance, για την οποία, μετά από ανάθεση του 55ου Festival d’ Avignon, το 2001, συνέγραψε ένα μεσαιωνικού τύπου ποιητικό έργο, που στη συνέχεια σκηνοθέτησε και σκηνογράφησε ως επιτελεστικό πολυθέαμα. Ήταν μία από τις πλέον συζητημένες παραστάσεις, που αναφέρονταν στο θεμελιώδες συστατικό της ανθρώπινης ύπαρξης—
το αίμα και τις διαφορετικές σημασίες και λειτουργίες του. Η σκηνική μεταφορά του ποιήματος άφησε ένα ανεξίτηλο αποτύπωμα στον χώρο των παραστατικών τεχνών, σε σημείο -πράγμα σπάνιο για ένα μεγάλο Φεστιβάλ- να ζητηθεί η επαναπαρουσίασή του το 2005.
Η έκθεση εμπλουτίστηκε με τα σχέδια με μολύβι ΗΒ και αίμα σε χαρτί, που δημιουργήθηκαν το 2005, όταν το Je suis sang περιόδευε σε άλλες πόλεις και φεστιβάλ.
Δύο δεκαετίες αργότερα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας (2021-2023), ο Jan Fabre δημιούργησε τη νέα σειρά MOSAICS, όλη δουλεμένη με την τεχνική του ψηφιδωτού.
Πολλά από τα έργα αποτελούν «αντιγραφές» παλαιότερων έργων του, που αποκτούν νέα ιδιοσυστασία, από την υιοθέτηση μιας άλλης καλλιτεχνικής πρακτικής. Τα ψηφιδωτά, στα οποία κυριαρχεί το χρυσό, ξεχωρίζουν για τη μινιμαλιστική τους αισθητική, ως προς το χρώμα και τη φόρμα, που εμπλουτίζεται από το γραπτό λόγο, με το χαρακτηριστικό γραφικό χαρακτήρα του καλλιτέχνη να συντίθεται και αυτός από ψηφίδες.
Ο Fabre συνεχίζει να προκαλεί, να εμπνέει και να συγκινεί, αναδεικνύοντας την ομορφιά μέσα από την απλότητα και τη διαχρονικότητα των μορφών, ενώ παράλληλα προκαλεί, επανεντάσσοντας στη νέα ψηφιακή εποχή, αρχαίες τεχνικές.
«Το ψηφιδωτό χρησιμοποιήθηκε για αιώνες ως αρχείο, ως χρονικό ιστοριών. Μύθοι, σκηνές δόξας, θανάτου ή αγάπης, αθλήματα και κατορθώματα, καθημερινά αντικείμενα και συνήθειες, εικόνες από τον ζωντανό κόσμο της γης, του νερού και τουουρανού, αλλά και θρησκευτικές εικόνες , βία και απάνθρωπες πράξεις και άλλες από το βασίλειο της επιστήμης και της φαντασίας. Το ψηφιδωτό έχει χρησιμοποιηθεί για την καταγραφή όλων αυτών, διατηρώντας αναλλοίωτο για αιώνες το πνεύμα, τη γοητεία και την αλήθεια της εποχής τους, καθώς και τη συμβολική τους δύναμη».
Θρησκευτική αφοσίωση και επιστημονική εστίαση, Κατερίνα Κοσκινά (απόσπασμα από το δοκίμιό της) στην έκδοση: Jan Fabre, MOSAICS, Νοέμβριος 2023, Edizioni Forma,Φλωρεντία Ιταλία, σελ. 12-27
«Ο Fabre είναι ερωτευμένος με τον Μεσαίωνα, μια μεταβατική περίοδο που αναπτύχθηκε μεταξύ της κατάρρευσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της εμφάνισης της Αναγέννησης και σηματοδοτεί το τέλος της Αρχαιότητας και την αρχή της Νεωτερικότητας. […] Η γραφή και τα γραφικά ξεχωρίζουν στο χρυσό φόντο, του κατεξοχήν εικονικού μετάλλου, του ηλιακού και θεϊκού φωτός, της απελευθέρωσης, της επέκτασης, της ενέργειας, του αλτρουισμού, της καθαρότητας, της ψυχικής, πνευματικής και αιώνιας τελειότητας».
Σύμφωνο αίματος, Giacinto Di Pietrantonio (απόσπασμα. από το δοκίμιό του) στην έκδοση: Jan Fabre, MOSAICS, Νοέμβριος 2023, Edizioni Forma, Φλωρεντία Ιταλία, σελ 90-109.
Σχετικά με τον καλλιτέχνη
Ο Jan Fabre (γεν. 1958, Αμβέρσα) θεωρείται τόσο στο Βέλγιο όσο και στο εξωτερικό ως μία από τις πιο καινοτόμες και πολυσχιδείς προσωπικότητες της σύγχρονης διεθνούς καλλιτεχνικής σκηνής. Με μια καριέρα πάνω από 40 χρόνων, ο Jan Fabre έχει αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα του ως εικαστικός, θεατρικός καλλιτέχνης και συγγραφέας. Ο Fabre χαρακτηρίζει τον εαυτό του καλλιτέχνη της συνοχής, καθώς συγχωνεύει στοιχεία από διαφορετικούς κλάδους, ακολουθώντας την τεκμηριωμένη θεωρία και πρακτική σε όλους τους κλάδους. Μέσω αυτής της διεπιστημονικής προσέγγισης, προσφέρει συνεχώς νέες ερμηνείες, ενώ δημιουργεί ένα έντονα προσωπικό εικαστικό ρεπερτόριο, ένα μοναδικό και συνεκτικό σύμπαν με επαναλαμβανόμενα σύμβολα και μοτίβα.
Ο Jan Fabre έλαβε τη διάκριση να είναι ο πρώτος σύγχρονος καλλιτέχνης που πραγματοποίησε ατομικές εκθέσεις σε διάσημα ιδρύματα όπως το Μουσείο τουΛούβρου στο Παρίσι (2008) και το Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη (2017).
Η καλλιτεχνική εμβέλεια του Jan Fabre εκτείνεται πέρα από τους παραδοσιακούς χώρους γκαλερί, ενσωματώνοντας έργα τέχνης σε διάφορους δημόσιους χώρους, όπως το Royal Palace (2002), τα Musées Royaux des Beaux-Arts στις Βρυξέλλες (2013), ο Καθεδρικός Ναός της Παναγίας στην Αμβέρσα (2015) και η Εκκλησία του Αγίου Αυγουστίνου της Αμβέρσας/AMUZ (2018).
«Η καλλιτεχνική έρευνα και πρακτική του Jan Fabre είναι βαθιά ριζωμένη στις πλούσιες παραδόσεις της αρχαίας Ελλάδας της μυθολογίας, της φιλοσοφίας και του θεάτρου της» (Κατερίνα Κοσκινά). Αντλώντας από αυτά, ο Fabre έχει παρουσιάσει το πολύπλευρο έργο του στην Ελλάδα από τη δεκαετία του 1990. Το 2019, η βαθιά σχέση του Fabre με την ιστορία της τέχνης και ο σεβασμός και ο θαυμασμός του για το έργο καλλιτεχνών, καθώς και συγγραφέων και επιστημόνων παλαιότερων εποχών, τους οποίους θεωρεί Δασκάλους του, εδραιώθηκε περαιτέρω με την εγκατάσταση τεσσάρων γλυπτών από κόκκινο κοράλλι στο παρεκκλήσι Pio Monte della Misericordia στη Νάπολη της Ιταλίας.
Τα έργα αυτά βρίσκονται πλέον μόνιμα δίπλα στο έργο του Καραβάτζιο, δημιουργώντας έναν διάλογο μεταξύ σύγχρονης και κλασικής τέχνης που αποτελεί παράδειγμα της ικανότητας του Fabre να γεφυρώνει ιστορικές και σύγχρονες καλλιτεχνικές εκφράσεις.
*Βιογραφικό Κατερίνας Κοσκινά
Ιστορικός Τέχνης, PhD-Μουσειολόγος, Eπιμελήτρια εκθέσεων.
Γεννήθηκε στην Kέρκυρα. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στο Eθνικό Kαποδιστριακό Πανεπιστήμιο και Ιστορία της Τέχνης και του Πολιτισμού στο Παν/μιο Pantheon-Sorbonne Ι στο Παρίσι. Έκανε Μεταπτυχιακές Σπουδές στην Ιστορία της Τέχνης και στη Φιλοσοφία της Tέχνης στο Παν/μιο Pantheon-Sorbonne Ι και Ελληνική Λογοτεχνία και Ποίηση στo Παν/μιο Sorbonne IV. Σπούδασε επίσης Μουσειολογία στη Σχολή του Λούβρου. Είναι Διδάκτωρ της ιστορίας της τέχνης.
Aπό τον Απρίλιο του 2020 μέχρι τον Οκτώβριο του 2023 διετέλεσε Σύμβουλος Πολιτισμού του Δημάρχου της Αθήνας. Από τον Δεκέμβριο του 2014 έως τον Δεκέμβριο του 2018 διετέλεσε Γενική Διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ). Διετέλεσε επίσης Πρόεδρος Δ.Σ. του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης από τον Δεκέμβριο του 2008 έως τον Ιανουάριο του 2015. Ήταν Διευθύντρια της 3ης,της 4ης και της 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (2011 – 2015). Από το 1992 έως και το 2014 εργάστηκε στην Alpha Bank ως Επιμελητής της Συλλογής Έργων Tέχνης και καλλιτεχνικός σύμβουλος της Διοίκησης. Υπήρξε επιμελήτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, από το 1992 έως και τo 2014. Από το 1988 έως το 1992 εργάστηκε ως Ειδικός Σύμβουλος στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Kέντρο Δελφών. Διετέλεσε Εθνική Επίτροπος της 23ης Μπιενάλε του Σάο Πάολο το 1996, της 51ης Μπιενάλε της Βενετίας το 2005 και της 57ης το 2017.
Ήταν Καλλιτεχνικός Σύμβουλος της Οργανωτικής Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων / Αθήνα 2004 Α.Ε. από το 2000 έως το 2004. Επιπλέον, υπήρξε μέλος της Επιτροπής Αισθητικής Πλαισίωσης της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. από το 1998 έως το 2011. Ακόμη, ήταν Πρόεδρος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Μουσείου Νεοελληνικής Τέχνης Ρόδου από τον Μάρτιο 2021 έως τον Μάρτιο του 2024. Είναι μέλος των ΔΣ της Εταιρείας Τεχνοκριτών Ελλάδος (AICA Hellas) και της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ) και του FLUXUM Foundation (Ελβετία). Είναι μέλος του ICOM και CIMAM.
Έχει επιμεληθεί πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις τέχνης στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Μπιενάλε Βενετίας, Μπιενάλε Θεσσαλονίκης, ΚΜΣΤ, ΕΜΣΤ, Μουσείο Μπενάκη, Εθνική Πινακοθήκη, documenta 14, Kassel, Muhka Antwerp, Internatiοnal Center of Photography New York, Biennale Sao Paulo National Museum of Arts, NAMOC Beijing China, Grand Ship Sizuοka Japan, Museum Park, International Art Exhibition Tides of the Century, Ocean Flower Island, South China μεταξύ άλλων), και Προγράμματα Τέχνης στο Δημόσιο Χώρο (Αττικό Μετρό, 32 τοιχογραφίες στο Δήμο Αθηναίων). Έχει διατελέσει 2 φορές Επίτροπος της Ελληνικής συμμετοχής στην Μπιενάλε της Βενετίας (2005 και 2017) και στην Μπιενάλε του Sao Paulo (1996) και έχει συγγράψει κείμενα σε βιβλία και καταλόγους εκθέσεων, καθώς και άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά τέχνης.
Για το έργο της τής έχει απονεμηθεί το παράσημο του Cavaliered dell’ Ordine della Stella d’Italia (IT) και του Chevalier dans l’ Ordre national de la Legion d’Honneur (FR).
