Νομίζουμε ότι οι νέοι έχουν άλλες δομικές ανάγκες από τους μεσήλικες ή ηλικιωμένους. Λάθος! Όλοι οι άνθρωποι, σε κάθε δεκαετία ζωής ή πλαίσιο, έχουμε τις ίδιες δομικές ανάγκες οι οποίες ορίζουν και υποκινούν την κάθε επιλογή μας.
Με βάση την Ψυχολογία των Ανθρωπίνων Αναγκών, των κορυφαίων Anthony Robbins & Cloe Madanes, υπάρχουν 6 ανθρώπινες ανάγκες για τις οποίες οι άνθρωποι θα κάνουμε τα πάντα ώστε να τις ικανοποιήσουμε:
1. Σιγουριά – ασφάλεια, προβλεψιμότητα, σταθερότητα, έλεγχος στη ζωή μας, καθώς είναι αδύνατον να ζούμε 24/7 στο απρόοπτο και το χάος.
2. Ποικιλία – νέες εμπειρίες, ενθουσιασμός, εναλλαγή, έκπληξη, ώστε να μην εγκλωβιστούμε με μια αβάσταχτη ρουτίνα ή επανάληψη.
3. Σημαντικότητα – να νιώθουμε σπουδαίοι και απαραίτητοι, με αξία και αναγνώριση, να μας διακρίνουν σαν τους καλύτερους, να χαίρουμε σεβασμού και θαυμασμού, να νιώθουμε ότι ξεχωρίζουμε ως μοναδικοί.
4. Σύνδεση/ Αγάπη – να ανήκουμε, να έχουμε κοινωνικότητα, σύνδεση με άλλους, να νιώθουμε αγάπη, στοργή, αποδοχή, να αγαπάμε και να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας.
5. Ανάπτυξη – να εξελισσόμαστε και να προοδεύουμε μέσα από διαδικασίες δια βίου μάθησης. Στη φύση πως ότι δεν εξελίσσεται, τελειώνει.
6. Συνεισφορά – το να συμβάλλουμε σε κάτι έξω από εμάς, στο να προσφέρουμε πέρα από τα όρια του εαυτού μας.
Παρόλο που οι έννοιες είναι σχεδόν αυτονόητες, αυτό που διαφοροποιεί τον καθένα μας, είναι η σειρά προτεραιότητας των αναγκών αυτών, (ποιες είναι οι πιο σημαντικές για εμάς), καθώς και ο τρόπος και οι κανόνες με τους οποίους ικανοποιούμε την κάθε ανάγκη. Επίσης, εάν τις καλύπτουμε με τρόπο καλό ή επιβαρυντικό για εμάς (π.χ. με δημιουργία η με εξαρτήσεις).
Είναι καταλυτικό να γνωρίζουμε, ποιες ανάγκες βρίσκονται στη κορυφή για τον καθένα μας και πως τις ικανοποιούμε, καθώς έτσι επιλέγουμε, συμπεριφερόμαστε, διαμορφώνουμε, σχέσεις, συνήθειες, στόχους (ή έλλειψη στόχων), δραστηριότητες και συναισθήματα. Αλλά κυρίως, έτσι διαμορφώνουμε νόημα ζωής.
Π.χ. Άλλος βρίσκει σημαντικότητα εμπνέοντας με το έργο του, άλλος με το να καταστρέφει. Άλλος βρίσκει ποικιλία ταξιδεύοντας, άλλος με κατάχρηση αλκοόλ. Άλλος βρίσκει αγάπη σε ουσιαστικές, υγιείς σχέσεις και άλλος επεμβαίνοντας στις ζωές άλλων “για το καλό τους”.
Σε κάθε μεταβατική περίοδο ή σημαντική αλλαγή ζωής, (αλλαγές δεκαετιών, γάμοι, οικογένεια, ανεξαρτητοποίηση παιδιών όπου υπάρχουν, σύνταξη, νέα επαγγελματική δραστηριότητα, μεταβίβαση εξουσίας στην επόμενη γενιά, αλλαγή φυσικής κατάστασης, κλπ.) οι ανάγκες αυτές αλλάζουν σειρά σημαντικότητας και επηρεάζουν εκ νέου τις επιλογές μας. Οι αλλαγές αυτές γίνονται μόνιμα ή προσωρινά, ασυνείδητα η συνειδητά-ιδανικά συνειδητά και με δικό μας σχεδιασμό.
Όταν αντιλαμβανόμαστε τις αλλαγές στην προτεραιότητα των αναγκών αυτών στη ζωή μας συνειδητά, επαναπροσδιορίζουμε το “πως” τις καλύπτουμε κάθε μέρα.
Προχωρώντας στα -ηντα, μπορούμε ρεαλιστικά και εύκολα, να αντικαταστήσουμε την αίσθηση απώλειας και στασιμότητας με την πληρότητα και την ικανοποίηση από τη ζωή μας στο παρόν. Μπορούμε να κάνουμε νέες επιλογές αντί για παλιούς αυτοματισμούς, να αντικαταστήσουμε φορετούς, περιοριστικούς “κανόνες της ηλικίας” με δικούς μας αξιακούς κανόνες, ώστε να βιώνουμε μια ζωή συναισθηματικά γεμάτη.
Τι συμβαίνει λοιπόν καθώς προχωράμε τις δεκαετίες, μετά τα περίφημα -ήντα, σε σχέση με τις δομικές ανθρώπινες ανάγκες μας και πώς μπορούμε να συνεχίσουμε να τις καλύπτουμε με τρόπο υγιή και εποικοδομητικό;
- Σιγουριά.
Η σιγουριά συχνά κλυδωνίζεται με το πέρασμα των ετών. Λόγω αλλαγών στις φυσικές παραμέτρους στο σώμα μας, δημιουργείται συχνά η αίσθηση περιορισμού. Εργασιακά, υπάρχουν περιοριστικά στερεότυπα που μας δημιουργούν οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις. Ειδικά μετά τα χρόνια της καραντίνας και του φόβου, η σιγουριά στα -ηντα επηρεάστηκε και επλήγει σοβαρά. Κάποιοι αρκούνται στη σιγουριά ως ψευδαίσθηση, μένοντας απομονωμένοι, κλειστοί, αρνούμενοι κάθε τι νέο ή βλέποντας για ώρες τηλεόραση, με κίνδυνο για την ψυχική υγεία.
Η καθημερινή εμπειρία σιγουριάς & προβλεψιμότητας μέσω εποικοδομητικών τρόπων σε κάθε τομέα της ζωής είναι μια αναγκαία βάση και προσφέρει αυτοπεποίθηση, αίσθηση δύναμης και ελέγχου απέναντι στις προκλήσεις. - Ποικιλία.
Η διέγερση και ο ενθουσιασμός που μπορεί να φέρει η ποικιλία είναι ζωτικά για το ενδιαφέρον και τη διάθεση προς τη ζωή. Ειδικά όταν κάποιος έχει αφήσει το εργασιακό ή κοινωνικό του περιβάλλον.
Η ποικιλία μπορεί να αποτρέψει την ανία ή τον κοινωνικό αποκλεισμό που απειλεί μετά από κάποια ηλικία.
Ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του καθενός, οι νέες δραστηριότητες και τα ερεθίσματα, κρατούν τόσο τον εγκέφαλο δραστήριο αλλά και την ψυχολογία πιο ανεβασμένη.
Για ανθρώπους που η ποικιλία ήταν κομμάτι της ταυτότητας τους, (ταξίδια, κοινωνική ζωή, αλλαγές, δραστηριότητες αδρεναλίνης επαγγελματικά, αθλητικά κλπ), ο επαναπροσδιορισμός εναλλακτικών τρόπων κάλυψης της ανάγκης για ποικιλία είναι επιβεβλημένος για την ψυχολογία τους. - Σημαντικότητα.
Οι ταμπέλες της κοινωνίας, μαζί με αλλαγές σε κάθε τομέα της ζωής περνώντας το όριο των -ηντα, τείνουν να αμφισβητούν την αίσθηση σημαντικότητας. Οι αλλαγές δεν θα είναι πρόβλημα εάν καλύπτουμε την ανάγκη αυτήν με άλλους νέους υγιείς τρόπους. Πολλοί αισθάνονται χωρίς ρόλο, αξία ή σκοπό, ειδικά αν δεν μπορούν πλέον να συμμετέχουν στις δραστηριότητες που τους έφερναν αίσθηση επιτεύγματος ή αν αντί να φροντίζουν τώρα χρειάζονται εκείνοι φροντίδα.
Σε κάθε στάδιο της ζωής, υπάρχουν ευκαιρίες στο παρόν, ώστε κάποιος να βιώνει σεβασμό, αξία, αναγνώριση, και όχι αναπολώντας το παρελθόν. Με το mentoring ή την κοινωνική συνεισφορά, την συμμετοχή συμβουλευτικά σε εταιρίες και γενικά με το να μοιραζόμαστε την εμπειρία μας. - Σύνδεση/ Αγάπη.
Μεγαλώνοντας συχνά περιορίζεται ο κοινωνικός και οικογενειακός κύκλος. Με απώλειες αγαπημένων, σχέσεων, περιορισμό μελών σπιτιού καθώς φεύγουν τα ενήλικα παιδιά, με φιλίες που αλλάζουν, η αίσθηση της σύνδεσης / αγάπης δοκιμάζεται.
Χρειάζεται να δημιουργήσουμε ευκαιρίες σύνδεσης συνειδητά, να καλλιεργήσουμε ουσιαστικές σχέσεις, να συνδεόμαστε με άλλους. Με τη διαμόρφωση νέας ισορροπίας με την οικογένεια και τους φίλους, μέσα από κοινωνικά events και ομάδες παρόμοιων ενδιαφερόντων. Συνειδητά πρέπει να βάλουμε προτεραιότητα την αγάπη και φροντίδα προς εμάς τους ίδιους, και να αποδαιμονοποίησουμε το ότι αγάπη του εαυτού είναι εγωισμός.
Η αγάπη και η αποδοχή του εαυτού μας και της πορείας μας ως σήμερα είναι η πιο ουσιαστική και απελευθερωτική διαδικασία και μας επιτρέπει να αγαπάμε καλύτερα και τους άλλους.
Η σύνδεση και η αγάπη συμβάλλουν στην ευημερία μας σε κάθε επίπεδο. - Ανάπτυξη.
Η επιστήμη έχει αποδείξει πως με τη συνεχή μάθηση στηρίζεται η υγεία, η ανθεκτικότητα και η λειτουργία του εγκεφάλου αλλά και η καλή ψυχολογία. Με την προσωπική ανάπτυξη διατηρείται η ζωντάνια, η ανανέωση διάθεσης και δυνατοτήτων αλλά και η σύνδεση με τις νεότερες γενιές. Για κάθε αλλαγή που συμβαίνει υπάρχουν νέες δεξιότητες, γνώσεις, δραστηριότητες που ξαναφέρνουν χαρά και ενδιαφέρον, νέες ευκαιρίες καριέρας, ρόλου, σύνδεσης, ποικιλίας, αίσθησης ελέγχου και αυτοπεποίθησης. - Συνεισφορά.
Μαζί με όσα αφήνουμε καθώς εξελισσόμαστε και προχωράμε στη ζωή, άλλα τόσα κερδίζουμε. Και η εμπειρία αυτή αποτελεί πλούτο. Σήμερα υπάρχει μεγάλη ανάγκη στην κοινωνία για συνεισφορά σε κάθε επίπεδο. Η εμπειρία ζωής αλλά και οι επαγγελματικές γνώσεις, μπορούν να κάνουν τη διαφορά σε άλλους ανθρώπους. Με αμοιβαίο όφελος στήριξης και αίσθησης σκοπού.
Ορίζοντας συνειδητά και επίκαιρα το πως ο καθένας καλύπτει τις 6 (παν)ανθρώπινες ανάγκες, μπορεί να ορίσει στόχους, τρόπους, αξίες και προσωπικούς κανόνες, με ένα εξελικτικό πλαίσιο, πληρότητας, ευζωίας και χαράς.
Αναρωτηθείτε:
* Εσείς τι κάνετε σήμερα για να αισθανθείτε σιγουριά, ποικιλία, σημαντικότητα, σύνδεση / αγάπη, ανάπτυξη και συνεισφορά;
* Με ποιους τρόπους, συνήθειες, σχέσεις, δραστηριότητες κ συμπεριφορές καλύπτετε την κάθε σας ανθρώπινη ανάγκη;
* Είναι με τρόπους ωφέλιμους για τη ζωή σας κ το περιβάλλον σας ή όχι;
* Τι άλλο μπορείτε να κάνετε ώστε να τις αισθάνεστε περισσότερο;
